تاثیر کود‌های سبز، شیمیایی و قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم تحت تنش کم آبی

افزایش تولید گندم در ایران و جهان اهمیت دارد و عدم یا کاهش استفاده از کودهای شیمیایی در راستای کشاورزی پایدار در تولید محصولات زراعی ضروری است. جهت بررسی تاثیر کود سبز شبدر و کود شیمیایی و قارچ مایکوریزا بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک و عملکرد گندم (triticum aestivum.l) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به-صورت کرت‌های دو‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل کود سبز شبدر ایرانی (trifolium resupinatum) و شاهد (عدم استفاده از کود سبز) و فاکتور فرعی شامل سطوح تنش خشکی (آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مراحل‌گلدهی و دانه خمیری و عدم آبیاری (دیم)) و فاکتور فرعی فرعی شامل عدم کاربرد (شاهد) و کاربرد‌های کود شیمیایی npk، قارچ میکوریزا گونه (glomus mosseae) و تلفیق قارچ میکوریزا به‌همراه کود شیمیایی npk بودند. نتایج نشان داد که کود سبز بالاترین محتوای نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی، پرولین، عملکرد و اجزای آن‌را دارا بود و تنش خشکی موجب کاهش رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و افزایش پرولین گردید. کود‌های سبز و شیمیایی بر خصوصیات زراعی، فیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم تحت تنش خشکی موثر بودند. بالاترین عملکرد دانه گندم (9946 کیلوگرم در هکتار ) مربوط به تلفیقی از کود سبز و آبیاری کامل به‌همراه کود شیمیایی و قارچ مایکوریزا بود. در مجموع استفاده از کود سبز در تولید گندم همراه آبیاری کامل و استفاده از قارچ میکوریزا و کود شیمیایی در شرایط آب و هوایی بروجرد مناسب به نظر می‌رسد.

Effect of bio green manure and chemical fertilizers and mycorrhizae on physiological traits, yield and yield components of wheat under water deficit stress

Increase in wheat (Triticum aestivum L.) production is important. Reducing or no chemical fertilizer application is inevitable in line with sustainable crop production. This experiment was conducted to evaluate `effects of clover (Trifolium resupinatum) green manure, chemical fertilizer and mycorrhizae on yield and yield components of wheat under drought as split-split randomized complete block design during 2015 at Boroujerd Research Farm. The main-factor were green manure and control (no green manure), first sub-factor was drought stress including; full irrigation (control), irrigation cut at flowering, dough stage and no-irrigation (rain-fed), and second sub-factor was no fertilizer, fertilizer (NPK) application, mycorrhizae and fertilizer (NPK) and mycorrhizae application. This experiment was conducted at two stages of planting and clover green manure and wheat planting. Results indicated green manure has significant influence on RWC, photosynthetic pigments, proline, yield and yield components. Effect of fertilizer on all studied traits was significant. Two factors of green manure and chemical fertilizer influenced agro-physiologic parameters and wheat yield. The greatest wheat grain yield (9946 kg ha-1) was related to green manure and full irrigation along with chemical and mycorrhizae application equals to 9946 kg ha-1. This increasing was related to organic fertilizer effects especially green manure on yield components including grain number, biological yield, plant height and photosynthetic indices. The results suggested green manure application in wheat production along with full irrigation and mycorrhizae application is appropriate and regarding obtained results in this experiment green manure at limited moisture condition is useful to cope with drought stress.