تاثیر تنش خشکی، کودهای شیمیایی و بیولوژیک بر عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی گاوزبان (borago officinalis l.)

گیاهان دارویی از اهمیت بالایی در تامین بهداشت و سلامت جامعه برخوردارند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کودهای بیولوژیک بر عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی گاوزبان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در سال 1393 اجرا شد. عامل اصلی شامل تنش خشکی در چهار سطح، تنش در مرحله ساقه رفتن (رویشی)، تنش در مرحله گلدهی (زایشی)، تنش در مرحله رویشی+ زایشی و آبیاری کامل (شاهد) بود. تنش خشکی با یک مرحله قطع آبیاری در مرحله مورد نظر اعمال گردید. عامل کودی (کود شیمیایی: اوره و فسفات آمونیوم، کود بیولوژیک: نیتروکسین و بیوفسفات) به عنوان عامل فرعی شامل سه سطح : مصرف 100 درصد کودهای شیمیایی، کاربرد 50 درصد کودهای شیمیایی + کود بیولوژیک و کاربرد 25 درصد کود شیمیایی + کود بیولوژیک بود. تنش خشکی تاثیر معنی‌داری بر درصد موسیلاژ و عملکرد گل داشت اما بر عملکرد اسانس تاثیر معنی‌داری نداشت. بیشترین درصد موسیلاژ با میانگین 6.35 درصد، در تیمار تنش خشکی در هر دو مرحله زایشی+رویشی به دست آمد. بیشترین و کمترین عملکرد گل در تیمار شاهد و تیمار تنش در هر دو مرحله زایشی+رویشی به ترتیب با میانگین‌های 450 و 364 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. تنش خشکی باعث افزایش درصد اسانس شد و تنش در مرحله زایشی اثر بیشتری در افزایش درصد اسانس داشت.اثر متقابل تنش خشکی و تیمارهای کودی بر عملکرد گل و عملکرد اسانس معنی دار بود و بیشترین عملکرد گل و عملکرد اسانس در تیمار مصرف 50 درصد کود شیمایی+کود بیولوژیک و آبیاری کامل (بدون تنش) به دست آمد.

The effect of drought stress, chimical fertilizer and biofertilizer on yield and essence content of borage (Borago officinalis L.)

Medicinal plants are of great importance in providing community health. In order to investigate effect of drought stress and bio fertilizer on yield and essential oil content of borage a split plot experiment based on randomized complete block design with three replications was done at the Agricultural Research Station of Islamic Azad University of Roudehen in 2014. Treatments were the main plot was drought in four levels (control, stress at vegetative stage, stress at flowering stage, and stress at vegetative+ flowering stage) and the sub plot consisted of three levels of fertilizer treatments (100% chemical fertilizer, 50% chemical fertilizer+ bio fertilizer, 25% chemical fertilizer+ bio fertilizer). Results showed a significant effect of drought stress on mucilage percentage and flower yield but the effect of drought stress on essence yield was not significant. The highest mucilage percentage in the stress at Vegetative +flowering stage treatment with an average of 6.35% was obtained. The highest and least flower yield in the control and stress at Vegetative +flowering stage treatments, (with an average of 450 and 364 kg.ha 1) was obtained. Effect of fertilizer treatments on essence yield and flower yield was significant and the percentage of mucilage was not significant. Interactions between drought stress and fertilizer treatments on essence yield, flower yield was significant and 50% chemical fertilizer+ bio fertilizer was best treatment.