ارزیابی ژنوتیپ های جو با استفاده از شاخص های تحمل به تنش در شرایط مطلوب و تنش خشکی

به منظور بررسی تحمل خشکی در هشت ژنوتیپ و دو رقم جو در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 1393 1392در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در شرایط مطلوب مربوط به ژنوتیپهای 79 (9274.7 کیلوگرم در هکتار)، 95 (9421.7 کیلوگرم در هکتار)، 120 (9362.3 کیلوگرم در هکتار) و رقم یوسف (9353.7 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط تنش مربوط به ژنوتیپهای 95 (8197.7 کیلوگرم در هکتار) و 120 (8487.7 کیلوگرم در هکتار) بود. در هر دو شرایط، کمترین عملکرد مربوط به ژنوتیپ شماره 21 (2270.0 کیلوگرم در هکتار) بود. از نظر شاخصهای سهگانه ارزیابی شامل شاخصهای تحمل، افت محصولدهی و حساسیت به تنش، ژنوتیپهای 125، 97، 21 و رقم ریحان، حساس و کم محصول تشخیص داده شدند. از نظر شاخصهای دیگر ارزیابی شامل شاخصهای میانگین محصولدهی، تحمل به تنش، میانگین هندسی محصولدهی و میانگین هارمونیک، ژنوتیپهای 95، 120 و رقم یوسف متحمل به خشکی شناخته شدند. برای انتخاب و معرفی بهترین معیار(های) تحمل به خشکی، همبستگی هر یک از شاخصهای فوق با عملکرد تحت شرایط مطلوب و تنش محاسبه گردید. با توجه به نتایج میزان همبستگی بین شاخص‌های تنش، شاخصهای میانگین بهرهوری، میانگین هندسی بهرهوری، میانگین هارمونیک، شاخص عملکرد و تحمل به تنش بیشترین همبستگی مثبت با عملکرد در هر دو شرایط مطلوب و تنش را نشان دادند. با توجه به این شاخصها و عملکرد بالای ژنوتیپها در دو شرایط محیطی، بهترین ژنوتیپهای متحمل به تنش خشکی، ژنوتیپهای 95 و120 تشخیص داده شدند.

Assessment barley genotypes using stress tolerance indices in normal and drought stress conditions

To evaluate the drought tolerance of barley, eight foreign genotypes and two Iranian cultivars were studied in two drought and irrigated conditions during 2013 14 in a RCB design with three replications. The results showed that the highest grain yield under irrigated conditions were belonged to genotypes 79 (9274.7 kg.ha 1), 95 (9421.7 kg.ha 1) 120 (9362.3 kg.ha 1) and Yousef cultivar (9353.7 kg.ha 1) and under drought conditions belonged to genotypes 95 (8197.7 kg.ha 1) and 120 (8487.7 kg.ha 1). In both conditions, the lowest yield was found in genotype 21 (2270 kg.ha 1). There was not correlation between the results obtained by two group indices (sensitive evaluation indices vs. tolerance evaluation indices) in identification of tolerant genotypes, so that based on TOL, LOS and SSI genotypes 21, 97 125 and Reyhan cultivar were sensitive and low yielding genotypes, while based on MP, STI, GMP and HAR, genotypes 95 120 and Yousef cultivar had highest drought tolerance. To selection and introduce the best criteria of drought tolerance, the correlation of above indices with yield under normal and drought stress was evaluated. According to the results of the correlation between stress indices MP, GMP, HMP, YI and STI had significant correlation with yield under both normal and stress conditions, which indicating that using these criteria for evaluation of drought tolerance will be more desirable in breeding programs. According to these indices and high yield of genotypes under both environmental conditions, genotypes 95 and 120 were found to be the best genotypes.