تاثیر عوامل اکولوژیکی بر پراکنش گیاه دارویی پنج‌انگشت (vitex pseudo-negundo) در استان کهگیلویه و بویراحمد

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل اکولوژیکی موثر بر پراکنش گیاه پنج انگشت در استان کهگیلویه و بویراحمد است. نقشه برداری توپوگرافی منطقه تهیه و به محیط gis وارد گردید. با استفاده از dem نقشه ارتفاع، شیب، جهت، تبخیر، دما، بارندگی تهیه شد. 5 رویشگاه انتخاب، سپس در هر رویشگاه، 3 پلات با ابعاد 5 x5 متر مستقر گردید. در هر پلات سطح تاج پوشش، تعداد پایه گونه پنج‌انگشت و ارتفاع بوته پنج انگشت برآورد شد. در هر پلات نمونه‌های خاک جهت اندازه‌گیری پارامترهای خاک شامل: بافت خاک، درصد کربن آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، اسیدیته، ازت، فسفر و پتاسیم برداشت شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش از نرم‌افزار pc-ord 5 استفاده شد. نتایج نشان داد گونه پنج‌انگشت در مناطقی با حداقل ارتفاع 550 متر از سطح دریا در منطقه لیشتر شروع به رشد می‌کند تا 850 متر از سطح دریا، در منطقه خان‌احمد پراکنش دارد. در مناطق مورد مطالعه، گونه پنج‌انگشت در محدوده بارش 480 میلی‌متر تا 640 میلی‌متر پراکنش دارد. گونه پنج‌انگشت، در محدوده دمایی، متوسط دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد می‌باشد. گونه پنج‌انگشت در خاک‌های لومی- شنی با متوسط (%) 41/1 =c، 44/7 = ph ، (mg/kg) 122/ n=، (mg/kg) 25/67p= و (mg/kg) 254= k می‌روید. با مشاهده سهم هر یک از مولفه‌ها در توجیه تغییرات می‌توان بیان کرد که فاکتورهای درصد سیلت، هدایت الکتریکی (ec)، تبخیر و تعرق، پتاسیم، باران، ارتفاع از سطح دریا، درصد ماسه، دما، رطوبت و فسفر بیشترین نقش را در پراکنش گونه پنج‌ انگشت دارند.

Effect of some ecological factors on distribution of chase tree (Vitex pseudo-negundo), a medicinal plant in Kohgiluyeh va Boyer Ahmad province

This research was carried out to determine the effect of some ecological factors on distribution of Vitex pseudo-negundo a medicinal plant in Kohgiluyeh va Boyer Ahmad province. Vector base topographic map of the area was obtained and entered into GIS program. Height, slope and aspect maps were generated by creating DEM image. Evaporation, temperature and precipitation maps of the area were similarly created. 5 sites selected, and then in per site, 3 quadrats with the size of two by two meters were randomly plotted. Canopy cover percentage and the plant number and height of Vitex of were estimated in each quadrat. In each quadrats, soil samples were collected to measure, soil properties including organic carbon, texture, EC, pH, N, P and K contents. Results showed that the lowest plant growth was distuributed at the altitude of 550 meter in Lishter, and the highest at 850 meter in Khan Ahmad region. The chase tree plant was distributed in precipitation range of 480 to 640 mm, and temperature range 20 to 25 Cₒ. Vitex grew in loamy - sandy soils with C= 1/41 (%), pH= 7/44, N= 0/122 (mg/kg), P= 67/25 (mg/kg) and K= 254 (mg/kg). Considering the variations in the proportion of each component, it could be concluded that silt, electrical conductivity (EC), evaporation, potassium, precipitation, height, sand, temperature, Humidity and soil phosphorus content are the most important factors in the distribution of chase tree.