اعتبارسنجی ضریب خاموشی نور و ارزیابی کارایی مصرف نور کنجد با کاربرد کودهای مختلف زیستی و شیمیایی

به منظور ارزیابی کارایی مصرف نور در گیاه کنجد در شرایط مصرف کودهای زیستی و شیمیایی و محاسبه ضریب خاموشی نور، آزمایشی در سال 1392 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین، بیوفسفر، بیوسولفور، ترکیب نیتروکسین-بیوفسفر، ترکیب نیتروکسین-بیوفسفر-بیوسولفور، کودهای شیمیایی اوره، سوپرفسفات‌تریپل، ترکیب اوره-سوپرفسفات‌تریپل، ترکیب اوره-سوپرفسفات‌تریپل-گوگرد و شاهد (بدون مصرف کود) بود. نتایج نشان داد که ضریب خاموشی نور گیاه کنجد برابر با 7/0 مقداری قابل قبول بود. کودهای زیستی و شیمیایی شاخص سطح برگ و کارایی مصرف نور کنجد را افزایش دادند و بطور کلی کودهای شیمیایی کارایی مصرف نور را بیشتر از کودهای زیستی افزایش داند. بالاترین شاخص سطح برگ (42/3) و (32/3) به ترتیب مربوط یه تیمارهای سه‌گانه و دوگانه شیمیایی بود. کارایی مصرف نور در تیمارهای ترکیبی کودهای زیستی و شیمیایی، بخصوص ترکیب سه‌گانه زیستی و شیمیایی (به ترتیب برابر با 34/1 و 41/1)، بیشتر از کاربرد منفرد آن کودها بود. کود اوره با مقدار کارایی مصرف نور 34/1، کارایی مصرف نور کنجد را بیشتر از نیتروکسین (14/1) افزایش داد در حالی که میزان افزایش آن در تیمارهای سوپرفسفات تریپل (26/1) و بیوفسفر (25/1) تقریبا یکسان بود. بنابراین توصیه می‌شود که کوددهی به کنجد بصورت ترکیبی از چند کود متفاوت زیستی یا شیمیایی انجام شود تا با تامین حداکثری نیاز تغذیه‌ای گیاه، کارایی مصرف نور بیشتری نیز به دست آید.

Validation of light extinction coefficient and evaluation of the light use efficiency of Sesame with the application of various biological and chemical fertilizers

In order to evolution of radiation use efficiency (RUE) of sesame in the condition of using biological and chemical fertilizers and calculation of light extinction coefficient (K), an experiment was conducted in the year 2013 in RCBD design with 3 replications and 10 treatments. Treatments included biological fertilizers of Nitroxin, Biophosphor, Biosulfur, the mixture of Nitroxin-Biophosphor (Ni+BP), the mixture of Nitroxin-Biophosphor-Biosulfur (Ni+BP+TB) and chemical fertilizers of Urea, Triple superphosphate, the mixture of Urea-Triple superphosphate (U+P), the mixture of Urea-Triple super phosphate-Sulfur (U+P+S) and Control. Results showed that light extinction coefficient of 0.7 was an acceptable value. Biological and chemical fertilizers increased leaf area index (LAI) and RUE of Sesame and generally, chemical fertilizers increased RUE more in comparison of biological fertilizers. The highest value of LAI (3.42 and 3.32) belonged to U+P+S and U+P. RUE values in mixture treatments of biological and chemical fertilizers especially for Ni+BP+TB and U+P+S (1.34 and 1.41 respectively) were greater than its values in the sole application of fertilizers. Urea increased radiation use efficiency of sesame (1.34) more than Nitroxin (1.14), while the amount of increase of radiation use efficiency in triple superphosphate (1.26) and Biophosphor (1.25) was almost identical. Therefore, it is recommended that fertilization of sesame be done by using the mixture of some different biological or chemical fertilizers in order to maximizing RUE by compliment of plant nutritional needs.