ﺑﺮرﺳﻲ رواﺑﻂ ﺑﺮﺧﻲ از ﺻﻔﺎت زراﻋﻲ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎی ﺑﺮﻧﺞ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎ

به‌منظور بررسی روابط بین برخی از صفات کمی و کیفی با استفاده از تجزیه همبستگی و تجزیه به عامل‌ها، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 10 ژنوتیپ برنج در سال 1393 انجام شد. در این مطالعه سیزده صفت شامل تعداد سالم و کل در خوشه، وزن صد دانه، طول ساقه، ریشه و خوشه، طول و عرض و سطح برگ پرچم، محتوی کلروفیل، فلورسانس کلروفیل، قندهای محلول کل، پرولین و پروتئین برگ با استفاده از اندازه‌گیری 10 نمونه تصادفی در هر واحد آزمایشی ارزیابی شد. تجزیه واریانس نشان داد که اثر ژنوتیپ برای برخی از صفات شامل کلروفیل، قندهای محلول، پرولین و پروتئین برگ، سطح برگ پرچم، طول ریشه و خوشه، تعداد دانه‌ی سالم و وزن صد دانه در سطح احتمال پنج و یک و درصد معنی‌دار بودند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که چهار عامل اصلی و مستقل، 74.96 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌نمایند. به‌طوری که چهار عامل تحت عنوان اجزای عملکرد (26.68درصد)، فیزیولوژیک (‌24.22درصد) و مورفولوژیک (24.06 درصد) نام‌گذاری گردیدند. نتایج تجزیه‌ی عامل‌ها نشان داد، گزینش صفات براساس عامل اجزای عملکرد شامل صفات فلورسانس‌کلروفیل، تعداد دانه کل و سالم در خوشه و وزن صد دانه به‌عنوان شاخص گزینش در برنامه‌های به‌نژادی و به منظور بهبود عملکرد دانه می تواند مفید باشد.

Study of Relationship between Some from Quantitative and Qualitative Traits Genotypes Rice Using Correlation and Factor Analysis

To study the relationship some from between qualitative and quantitative traits using correlation analysis and factor analysis of 10 genotypes of rice Irani, an experiment in a randomized complete block design with three replications was conducted in 1393. The thirteen triats include the number safe and total of grains per panicle,100 grains weight, shoot length, root and panicle length and width of flag leaf, flag leaf area, chlorophyll content, chlorophyll fluorescence (Fv‌/‌Fm), total soluble sugars, proline and leaf protein measured using 10 random samples were measured in each experimental unit. Analysis of variance showed that genotype effect for some traits include chlorophyll, total soluble sugars, proline and proteins leaf, flag leaf area, root length and panicle, the number of safe grains and 100 grains weight at the 5 and 1% were significant. The results of the factor analysis showed that four main and independent factors74.96 % of the total variation datas explained it. So that four factor as yield components (26.68%), physiological (24.22%) and morphological (24.06%) were named.The results of factor analysis, selection based on the traits of the first factor or yield components include chlorophyll fluorescence traits, and safe and total grains per panicle and 100 grain weight as selection criteria in breeding programs to improve grain yield can have more useful.