تاثیر تراکم بوته بر برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام آفتابگردان (helianthus annuus l.)

به منظور بررسی تاثیر تراکم بوته بر صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (helianthus annuus l.)، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1388 اجرا گردید. در این پژوهش رقم آفتابگردان (ارقام پروگرس، هایسان 36، زاریا و آل استار) به عنوان عامل اصلی و تراکم (5، 7.5 و 10 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد و عملکرد روغن به طور معنی‌داری تحت تاثیر رقم قرار گرفت و تراکم بوته نیز به طور معنی‌داری همه صفات مذکور و درصد روغن به جز تعداد برگ در بوته را تحت تاثیر قرار داد. رقم پروگرس از نظر ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ در بوته، قطر طبق، وزن صد دانه، عملکردهای دانه و روغن در گروه آماری برتر نسبت به سایر ارقام قرار گرفت. همچنین با افزایش تراکم از 5 به 10 بوته در متر مربع، ارتفاع بوته و عملکردهای دانه، بیولوژیک و روغن به ترتیب 13.2، 49.5 ، 67.5 و 64.8 درصد افزایش و تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه و شاخص برداشت به ترتیب 14.8، 12.8 و 8.6 درصد و به طور معنی‌داری کاهش یافت. به طور کلی نتایج حاکی از آن است که رقم پروگرس با تراکم 10 بوته در متر مربع با عملکردهای دانه 2253.2 کیلوگرم در هکتار و روغن 1223.9 کیلوگرم در هکتار برای زراعت آفتابگردان در شرایط این تحقیق مناسب می‌باشد.

Effect of Plant Density on Some Morphological Traits, Yield and Yield Components of Sunflower (Helianthus annuus L.) Cultivars

To study the effect of plant density on some morphological traits, oil percent, yield and yield components of sunflower cultivars, an experiment was conducted at Research Field of Birjand branch Islamic Azad University, Iran in 2009 as a split plot experiment arranged on a randomized complete blocks design with three replication. In this research main plots were four sunflower cultivars (Progres, Hisan 36, Zaria and Star) and sub plots were plant density (5, 7.5 and 10 plants. m 2). The results indicated that the effect of cultivar on morphological traits, yield and yield components and oil yield were significant. Also, all mentioned traits and oil percent were significantly affected by plant density with exception on leaf number per plant. Mean comparison also indicated that Progres cultivar was significantly superior for plant height, stem diameter, leaf number per plant, head diameter, 100 seed weight and harvest index as compared with other cultivars. Also, increased density from 5 to 10 plants. m 2 increased plant height and yields of seed, biological and oil, 13.2, 49.5, 67.5 and 64.8 % respectively, but significantly decreased seed number per head, 100 seed weight and harvest index, 14.8, 12.8 and 8.6 %, respectively. Overall, it is recommended to use Progres cultivar with the density of 10 plants. m 2 for the cultivation of sunflower under the conditions of the this study.