ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮ ﺳﻠﻨﻴﻮم ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد و اﺟﺰای ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ و روﻏﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻠﺰا در ﺗﺎرﻳﺦﻫﺎی ﻛﺸﺖ ﻣﺮﺳﻮم و ﺗﺄﺧﻴﺮی

به منظور ارزیابی اثر سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن ژنوتیپ‌های مختلف کلزا در تاریخ‌های کاشت مرسوم و تاخیری، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، طی دو سال زراعی93-1392 و 94-1393 اجراء گردید. عامل اول تاریخ کاشت، در سه سطح شامل کاشت در تاریخ 15 مهرماه (کشت مرسوم)، 25 مهر و 5 آبان‌ماه (کشت تاخیری)، عامل دوم سلنیوم در دو سطح شامل عدم کاربرد و کاربرد آن و عامل سوم ژنوتیپ، در شش سطح شاملopera,l72,kr1, gkh3705,gkh0224,neptune که عامل اول و دوم به صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و عامل سوم به صورت اسپلیت پلات در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش اثر سال، تاریخ کاشت، سلنیوم و ژنوتیپ بر کلیه صفات مورد بررسی و برهمکنش دوجانبه تاریخ کاشت و ژنوتیپ بر تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، اروسیک اسید و گلوکوزینولات دانه معنی‌دار بود. اگرچه کاربرد سلنیوم در هر سه تاریخ کاشت باعث افزایش عملکرد دانه گردید اما این افزایش درشرایط کشت مرسوم (15مهر) در رقم opera، 8.7% و درشرایط کشت تاخیری (5 آبان) در لاین امیدبخش kr1، 13.4% بود، به‌طوری ‌که مشخص شد کاربرد سلنیوم در شرایط کشت تاخیری، سبب ارتقای عملکرد دانه از 2536 به 2876 کیلوگرم در هکتار در لاینkr1 گردید.

Investigation of selenium usage effect on yields and its components of seed and oilseed of rape (Brassica napus L.) on normal and delayed cropping Conditions

In order to Investigation of selenium effect on Seed yields and its components, oil yield of different genotypes under normal and delayed planting Conditions a field experiment a factorial split plot experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications at field experimental of seed and plant Improvement Institute, Iran, Karaj, during two growing seasons 2013 2015. The first factor is Planting date at three levels Including planting on 6 October (normal planting), 17 october and 26 october (delayed planting) and selenium including non application selenium (Sprayed with net water) and selenium application as Second factor, on main plots and Six genotypes from canola including Opera ,L72 ,KR1 ,GKH3705 ,GKH0224, Neptune as Third factor, on sub plots. The results showed that the effect of selenium, planting date and varieties on all of the traits was significant. the interaction effect between planting date and genotypes was statistically significant on number of silique per plant, Thousand seed weight, seed yield, erucic acid and seeds glucosinolate. Although the selenium application in all planting dates increases the seed yield but the increase in normal planting condition (15 October) at the Opera was 8/7%, and in delayed planting conditions (5 November) in the line KR1 was 13/4%, So that it became clear the selenium application in delayed planting conditions, improving seed yield from 2536 to 2876 kg per hectare was in line KR1.