پاسخ زراعی و فیزیولوژیک سیاه دانه ( nigella sativa l.) به محلول پاشی آسکوربات و متانول در شرایط تنش کم آبیاری

امروزه کاربرد مواد آنتی اکسیدان و تنظیم کننده اسمزی به‌منظور کاهش آثار منفی ناشی از تنش‏های مختلف مطرح شده است. آسکوربات و متانول از جمله موادی هستند که موجب مقاومت گیاه به تنش‌ها می‌شوند. جهت بررسی این موضوع در گیاه دارویی سیاه‌دانه آزمایشی در سال 1390 به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در دانشگاه شاهرود انجام شد. فاکتور اصلی شامل آبیاری (8 و 16 روز به‌عنوان عدم‌تنش و تنش) و فاکتورهای فرعی شامل محلول‌پاشی متانول (صفر، 15 و 30 درصد حجمی) و آسکوربات (صفر، 10 و 20 میلی‌مولار) بودند. سطوح تنش پس از استقرار بوته‌ها و محلول‌پاشی‌ها 45 و 55 روز پس از کاشت انجام شد. نتایج نشان داد که تجمع ماده خشک در برگ و ساقه، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی در بوته، محتوای نسبی آب برگ و شاخص پایداری غشاء تحت تاثیر تنش کم‌آبیاری به‌طور معنی‌دار کاهش پیدا کردند. محلول‌پاشی آسکوربات و متانول به‌ویژه در غلظت بالاتر سبب افزایش کلیه صفات یاد شده به‌جز وزن هزار دانه در هر دو شرایط تنش و عدم‌تنش گردید. گیاهانی که بالاترین غلظت آسکوربات و متانول را باهم دریافت کردند، از شاخص پایداری غشاء و محتوای نسبی آب برگ بالاتری برخوردار بودند. عملکرد روغن نیز در این شرایط 27.8 درصد بیشتر از شاهد بود. بنابراین در شرایط این آزمایش تیمار 20 میلی‌مولار آسکوربات و 30 درصد حجمی متانول قابل توصیه است.

Agronomic and physiological response of Nigella sativa L. to Ascorbate and methanol foliar application in water deficit stress

Nowadays, the application of antioxidant and osmotic regulator substances is discussed in order to reduce the negative effects of various stresses. Ascorbate and methanol as the one of these substances cause resistant to stresses in plant. In order to examine this subject in plant medicinal (Nigella sativa L.), the split plot factorial experiment based on randomized complete block design was conducted in three replications in University of Shahrood at 2011. The main factor was irrigation levels (8 and 16 day interval as no stress and severe stress) and sub factors were foliar application of methanol (0, 15 and 30 %V) and ascorbate (0, 10 and 20 mM). Foliar applications of treatments were applied 45 and 55 days after planting. The results indicated that, dry matter accumulation in leaf and stem, 1000 seed weight, number of secondary branches in plant, relative water content and membrane stability index were decreased by water deficit stress significantly. Foliar application of ascorbate and methanol especially in the highest concentration increased all traits except 1000 seed weight in stress and no-stress conditions. The higher amount of relative water content and membrane stability index were obtained from highest concentrations of ascorbate and methanol together. Also, oil yield increased 27.8 percentages in this treatment. Therefore, in this experiment combination of 20 Mm ascorbate and 30 %V methanol is advisable.