اثر تنش خشکی آخر فصل و محلول پاشی نیتروژن بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گندم دوروم

به منظور مطالعه تاثیر تنش خشکی آخر فصل و همچنین محلول‌پاشی اوره بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و همچنین عملکرد دانه گندم، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجراشد. فاکتور افقی این آزمایش شامل 3 سطح آبیاری (ir1=آبیاری کامل تمام فصل، ir2 = قطع آبیاری در مرحله خمیری شدن دانه‌ها و ir3= قطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه‌ها) و فاکتور عمودی شامل چهار سطح محلول‌پاشی کود اوره (n1 = شاهد، n2 = محلول‌پاشی اوره به میزان 20 کیلوگرم در هکتار در مرحله گل دهی،n3 = محلول‌پاشی اوره به میزان 20 کیلوگرم در هکتار در مرحله شیری وn4 = محلول‌پاشی اوره به میزان 20 کیلوگرم در هکتار در دو مرحله گل‌دهی و شیری شدن دانه) بود. بر اساس نتایج اثر آبیاری بر عملکرد دانه معنی دار شد، اما محلول پاشی اوره و برهمکنش تیمارها تاثیر معنى داری بر عملکرد نداشت هر چند تیمارهای قطع آبیاری موجب کاهش عملکرد دانه در مقایسه با تیمار آبیاری تمام فصل شدند، ولی عملکرد دانه در تیمار قطع آبیاری در مرحله خمیری شدن دانه ها و تیمار قطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه ها اختلاف معنی داری نداشت. بیشترین عملکرد (5077 کیلوگرم در هکتار) از تیمار آبیاری کامل و کمترین عملکرد (3٩٤٥ کیلوگرم در هکتار) از تیمار قطع آبیاری از مرحله شیری شدن دانه ها به دست آمد. اثر آبیاری و همچنین برهمکنش آبیاری و محلول پاشی بر محتوای نسبی آب برگ معنی دار شد، ولی محلول پاشی نیتروژن تاثیر معنی داری بر این صفت نداشت بر اساس نتایج فقط اثر آبیاری بر وزن هکتولیتر و کاهش درجه حرارت پوشش گیاهی معنی دار شد و بیشترین میزان کاهش درجه حرارت پوشش گیاهی و وزن هکتولیتر در تیمار آبیاری کامل و کمترین میزان این صفات در تیمار قطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه ها مشاهده شد. سطوح مختلف آبیاری و محلول پاشی و همچنین برهمکنش آنها تاثیر معنی داری بر میزان پروتئین دانه و شاخص کلروفیل برگ گندم داشتند و بیشترین درصد پروتئین مربوط به تیمار حذف آبیاری از مرحله شیری شدن دانه ها محلول پاشی اوره در مرحله گلدهی (ir3n2) بود در حالی که کمترین مقدار آن مربوط به تیمار آبیاری کامل و عدم محلول پاشی اوره (ir1n1) .بود بر اساس نتایج هر چند هر دو تیمار قطع آبیاری موجب افزایش درصد پروتئین دانه گندم گردید ولی چون حذف آبیاری از مرحله شیری شدن دانه ها باعث شد که کمترین عملکرد دانه به دست ،آید به نظر می رسد که قطع آبیاری از مرحله خمیری شدن دانه ها اولویت بیشتری برای افزایش درصد پروتئین دانه داشته باشد.

Effect of late season drought stress and foliar application of nitrogen on yield and some physiological traits of wheat (Triticum turgidum L. subsp. durum)

In order to study the effects of late season drought stress and foliar application of nitrogen on physiological traits and grain yield of wheat an experiment was conducted as strip-plot based on complete randomized blocks design (CRBD) with three replications. The horizontal factor were irrigation treatments (i.e. IR1: full irrigation, IR2: cutting irrigation at grain dough stage and IR3: cutting irrigation at grain milk stage) and the vertical factor were foliar application of nitrogen as urea (N1: control, N2: foliar application of 20 kg. ha-1 urea at flowering stage, N3: foliar application of 20 kg. ha-1 urea at milk stage and N4: foliar application of 20 kg. ha-1 urea at flowering and milk stage). Based on results effects of irrigation and interaction of treatments on relative water content was significant. Effects of experimental treatments and interaction of treatments on leaf chlorophyll were significant. The main effect of irrigation treatment on canopy temperature and hectoliter weight was significant and highest and lowest values of these traits observed in full irrigation and IR3 treatments, respectively. The experimental treatments and interaction of treatments significantly affect grain protein content and decreasing irrigation resulted in increasing grain protein content. Although by cutting the irrigation, protein content in both of treatments (IR2 and IR3) increased but by considering the grain yield it seems that cutting irrigation at grain dough stage is more suitable.