مطالعه همبستگی و تجزیه رگرسیون بین صفات کمی و کیفی در ارقام مختلف کلزا (brassica napus l.) در آرایش‌های مختلف کاشت

آرایش کاشت، یک عامل بسیار مهم در میزان عملکرد دانه و سایر خصوصیات کیفی گیاه روغنی کلزا می‌باشد، به همین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در استان اردبیل انجام شد. فاکتور اول شامل ارقام کلزا در سه سطح (هایولا 308، هایولا 401 و آر.جی.اس. 003)، فاکتور دوم فاصله ردیف‌ها در سه سطح (20، 30 و 40 سانتی‌متر) و فاکتور سوم فاصله بوته‌ها روی ردیف در دو سطح (5 و 10 سانتی‌متر) بودند. اثر سه‌گانه رقم در فاصله بین ردیف در فاصله بین بوته بر صفات تعداد غلاف، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین و درصد نیتروژن دانه معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه (3875 کیلوگرم در هکتار) برای فاصله بین بوته 5 سانتی‌متر × رقم هایولا 308 × فاصله ردیف 20 سانتی‌متر بود. عملکرد روغن در فاصله بین ردیف‌های 20 و 30 سانتی‌متری بالاترین مقدار بود و بیشترین درصد پروتئین در رقم هایولا 308 با فاصله ردیف30 × فاصله بوته 5 سانتی‌متر به دست آمد. عملکرد دانه با صفات عملکرد بیولوژیک (**0.85=r)، شاخص برداشت (**0.44=r)، درصد روغن (*0.38=r)، عملکرد روغن (**0.84=r)، درصد پروتئین (**0.46=r)، عملکرد پروتئین (**0.89=r) و درصد نیتروژن دانه (**0.47=r) همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. در تجزیه رگرسیون گام به گام، عملکرد دانه به عنوان صفت وابسته تحت تاثیر سه متغیر، عملکرد پروتئین، درصد پروتئین و عملکرد روغن در مدل رگرسیونی قرار گرفت که در مجموع 95 درصد از تغییرات عملکرد دانه مربوط به این سه صفت بود.

Study of Correlations and regression analysis between quantitative and qualitative characteristics in different cultivars of rapeseed (Brassica napus L.)in different planting pattern

Planting pattern is a crucial factor in grain yield and oil crop quality characteristics of rapeseed, for this purpose a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications was conducted in 2014 in Ardabil. The first factor was canola cultivars at three levels (Hyola 308, Hyola 401 and R.G.S 003), second factor row of three levels (20, 30 and 40 cm) and third factor was plants interval on row at two levels including 5 and 10 cm. The triple effect of cultivars × distance between rows × between plants on row was significant on number of pods per plant, seeds number, one thousand seeds weight, seed yield, biological yield, harvest index, protein percentage, protein yield and grain nitrogen content. The highest seed yield (3875 kg/ha) obtained in plant spacing of 5 cm × 20 cm row spacing × Hyola308. Oil yield was highest in row spacing 20 and 30 cm and highest protein content obtained in Hyola 308 with plants interval of 30 × 5 cm, respectively. Seed yield had significant positive correlation with biological yield (r=0.85**), harvest index (r=0.44**), oil percentage (r=0.38*), oil yield (r=0.84**), protein percentage (r=0.46**), protein yield (r=0.89**) and seed nitrogen (r=0.47**). Stepwise regression analysis, grain yield as dependent trait is influenced by the three variables, protein yield, protein percentage and oil yield regression model, totally 95% of the variations in grain yield was related to these three traits.