تاثیر تناوب محصولات مختلف با برنج در شرایط کاربرد نیتروژن و تقسیط آن بر رشد و عملکرد محصول

به منظور بررسی تاثیر نوع محصول قبل از برنج، مقدار نیتروژن و نحوه تقسیط آن بر رشد و عملکرد برنج (oryza sativa l.)، رقم هاشمی، آزمایشی در منطقه صومعه‌سرا، استان گیلان، در سال 1393 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل سه سطح محصول قبل از برنج ]آیش (شاهد)، باقلا و شبدر برسیم[ بود. سه سطح کود نیتروژنه (50، 75 و 100% از مقدار کود شیمیایی نیتروژن توصیه شده که به ترتیب برابر با 50، 75 و 100 کیلوگرم اوره در هکتار بود) و سه سطح تقسیط کود نیتروژن (100% در زمان نشاکاری،100% در زمان پنجه‌زنی و 50% در زمان نشاکاری و 50% بقیه در زمان آغاز رشد زایشی) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد شلتوک تحت تاثیر محصول قبل از برنج و مقدار نیتروژن قرار گرفت، در حالی که نحوه تقسیط نیتروژن اثر معنی‌داری بر عملکرد شلتوک نداشت. حداکثر عملکرد شلتوک (4142.8 کیلوگرم در هکتار) با کشت برنج پس از شبدر برسیم و حداقل آن (3494 کیلوگرم در هکتار) با کاشت برنج پس از باقلا حاصل شد. افزایش مصرف نیتروژن از 50 به 75 کیلوگرم اوره در هکتار سبب افزایش معنی‌دار عملکرد شلتوک به میزان هشت درصد گردید، درحالی‌که مصرف بیشتر نیتروژن سبب افزایش معنی‌دار عملکرد شلتوک نگردید. بر اساس نتایج این آزمایش، حداکثر عملکرد شلتوک با کشت برنج پس از شبدر برسیم و مصرف 75 کیلوگرم اوره به میزان 4142.8 کیلوگرم در هکتار حاصل شد.

Effect of different crops rotation with rice, N rate and N split application on crop grain yield

To evaluate the effect of previous crop, N rate and N split application on rice (Oryza sativa L. cv. Hashemi) growth and paddy yield, a field experiment was conducted at Sowma’ehSara, Guilan province, in 2014 as a split-factorial arrangement based on Randomized Complete Block Design with three replicates. Main plots were previous crop [Berseem clover, faba bean, and control (fallow)] and subplots were the factorial arrangement of N rate (50, 75, and 100 percent of N recommended rate which was 50, 75 and 100 kg Urea ha-1, respectively) and N split application (100 percent at transplanting stage, 100 percent at tillering stage, and 50 percent at transplanting stage and 50 percent at panicle initiation). Results showed that rice paddy yield was significantly affected by previous crop and N rate, but N split application had no significant effect on paddy yield. The highest paddy yield (4142.8 kg ha-1) was obtained when rice was cultivated after berseem clover and the lowest paddy yield (3494.0 kg ha-1) was obtained when rice was cultivated after faba bean. Rice paddy yield was increased significantly by 8% as N application rate increased from 50 to 78 kg urea ha-1, but further increase in N rate (100 kg urea ha-1) had no significant effect on paddy yield. Based on the result of this experiment, the highest rice paddy (4142.8 kg ha-1) was obtained when rice was cultivated after berseem clover and N was applied at the rate of 75 kg urea ha-1.