بررسی رابطه مالیات بر درآمد و حسابداری محافظه‌کارانه

محافظه‌کاری یکی از موضوعات مهم در تیوری و عمل حسابداری می‌باشد که توجه بسیاری از پژوهشگران را نیز به خود جلب نموده است. چهار تعبیر برای توضیح و تبیین حسابداری محافظه‌کارانه عنوان می‌شود که عبارتند از: قراردادها (قراردادهای بدهی، اجرایی و حاکمیت شرکت)؛ دعاوی قضایی؛ قوانین و مقررات حسابداری و مالیات. سه مورد اول در ادبیات حسابداری مورد بررسی قرار گرفته است؛ با این وجود در خصوص مورد آخر، مطالعات بسیار معدودی صورت گرفته است. این تحقیق به بررسی تاثیر مالیات بر درآمد بر حسابداری محافظه‌کارانه می‌پردازد. برای این منظور، از مدل رگرسیون چندگانه و برای عملیاتی نمودن محافظه‌کاری، از مدل فلتهام و اولسون (1995) و برای مالیات بر درآمد؛ از متوسط مالیات ابرازی سه سال گذشته شرکت و مالیات تشخیصی استفاده گردیده است. نتیجه بررسی 1076سال- شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1381 الی 1390و به صورت مدل پنل نامتوازن، مبین آن است که در سطح اطمینان 99 درصد، رابطه مثبت و معناداری بین مالیات ابرازی و محافظه‌کاری وجود دارد؛ ولیکن رابطه معناداری بین مالیات تشخیصی و محافظه‌کاری مشاهده نگردید. علاوه بر این، رابطه مالیات ابرازی و تشخیصی محافظه‌کاری در چارک اول و چهارم شرکت‌های نمونه بررسی گردید. این شرکت ها بر حسب میزان محافظه‌کاری طبقه بندی گردیدند و مشخص شد رابطه قوی‌تری بین مالیات ابرازی و محافظه‌کاری‌ در این شرکت‌ها وجود دارد؛ با این حال رابطه‌ای بین مالیات تشخیصی و محافظه‌کاری در این گروه مشاهده نگردید. بر این اساس و مطابق با مبانی نظری، می‌توان اذعان کرد یکی از انگیزه‌های اعمال حسابداری محافظه‌کارانه، مالیات می‌باشد.