بررسی اثرات تورمی و توزیعی مالیات بر ارزش افزوده بر بخش‌های مختلف اقتصاد ایران

مقاله حاضر به بررسی آثار تورمی و آثار توزیعی اجرای مالیات بر ارزش افزوده بر بخش های مختلف اقتصادی در ایران می-پردازد. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می‌دهد که از 29 گروه اصلی محصولات (91 گروه محصول فرعی)، 15 گروه در نتیجه مالیات بر ارزش افزوده از افزایش قیمت بیشتری برخوردارند و 14 گروه دارای آثار تنازلی می‌باشند و افزایش قیمت آن ها کمتر از نرخ مالیات می‌باشند. بر اساس نتایج میانگین وزنی که بیانگر متوسط آثار تورمی مالیات بر ارزش افزوده در کل اقتصاد است، در صورت اعمال مالیات بر ارزش افزوده بدون معاف کردن هیچ یک از بخش‌ها، پیش بینی می‌شود با ساختار مفروض در اقتصاد کشور حدود 4/7 درصد تورم داشته باشیم و در صورت اعمال مالیات بر ارزش افزوده پس از معاف کردن بخش‌های تورم زا در حدود 4/3 درصد تورم خواهیم داشت. با توجه به ضریب جینی های محاسبه شده می توان مشاهده کرد که ضریب جینی قبل از اعمال مالیات بر ارزش افزوده، از سایر ضریب جینی ها کمتر می باشد، لیکن تفاوت بین این ضرایب بسیار ناچیز است به طوری که تفاوت ضرایب جینی پس از اعمال مالیات بر ارزش افزوده از 0017/0 تا 0052/0 تغییر می کند، در واقع می توان گفت جانشینی مالیات بر ارزش افزوده با مالیات-های غیر مستقیم، اثر تنازلی ایجاد می کند، اما این اثر بسیار ناچیز است و با اعمال معافیت ها و نرخ های چندگانه می توان آن را کاهش داد.