اثرات رفاهی اصلاحات مالیاتی در ایران در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی پویا

در دهه های اخیر، جهان شاهد موج وسیعی از اصلاحات مالیاتی به صورت تغییر در پایه مالیاتی و یا ساختارهای مالیاتی در بسیاری از کشورها بوده است. از آنجا که وضع مالیات با زیان رفاهی همراه است، اقتصاددانان همواره تلاش کرده اند تا با انتخاب صحیح پایه مالیاتی و یا ترکیب مناسب مالیات ها مقدار این زیانها را به حداقل برسانند و رفاه عمومی را افزایش دهند. در این خصوص تحلیل های پویا در بسیاری از زمینه های اقتصادی، به ویژه سیاست های مالی، نسبت به تحلیل های ایستا ارجحیت بسیاری پیدا کرده اند. در ایران نیز با توجه به اهمیت درآمدهای مالیاتی برای دولت و وجود مشکلاتی همچون فرار مالیاتی، انجام اصلاحات در نظام مالیاتی ضرورت یافته است. این پژوهش نیز سعی دارد تا با استفاده از یک الگوی تعادل عمومی پویا مبتنی بر الگوی نسل های همپوش 55 دوره ای اویرباخ-کوتلیکوف (1987) به شبیه سازی اصلاحات مالیاتی در اقتصاد ایران بپردازد. از این رو با بکارگیری داده های مربوط به اقتصاد ایران، اثرات رفاهی سیاست های مالیاتی مختلف بررسی می شود و تعادل بلندمدت و پویایی های انتقالِ متغیرهای اصلی کلان اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرند. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهند زمانی که مالیات های وضع شده بر درآمد عوامل با مالیات بر مصرف جایگزین می شوند، رفاه طول زندگی افراد 4 تا 6 درصد افزایش می یابد. اما هنگامی که مالیات بر درآمد سرمایه با مالیات بر درآمد نیروی کار جایگزین می شود، زیان رفاهی کوتاه مدت بر منافع بلندمدت غلبه می کند و منفعت کل افراد کاهش می یابد. بررسی اثرات توزیعی بین نسلی نیز نشان می دهد که گروه هایی که 30 سال قبل از اعمال اصلاحات متولد می شوند در حالت مالیات بر مصرف با بار مالیاتی سنگین تری نسبت به مالیات بر در آمد مواجه می شوند.