اثرات انتظاری معرفی مجدد مالیات بر مجموع درآمد در اقتصاد ایران

در طول دهه های گذشته درآمدهای نفتی نقش اساسی در اقتصاد سیاسی ایران بازی کرده است. اتکای دولت به درآمدهای نفتی که فوق العاده پرنوسان است، روحیه رانت جویی، فساد، دلالی و فعالیتهای غیرمولد را در اقتصاد پایه گذاری می کند و در شرایطی که تحریم بیش از گذشته تیغه خود را برای فشار بر گلوگاه اقتصاد ایران تیز کرده است، کاهش وابستگی به نفت از اهمیت بیشتری برخوردار می گردد. یکی از راهکارهای کاهش وابستگی به نفت، بالا بردن درآمدهای مالیاتی دولت است و باید قسمت اعظم بودجه کشور به مالیات متصل شود. پیرو لغو ماده 129 قانون مالیاتهای مستقیم با عنوان مالیات بر جمع درآمد در سال 1380 در ایران، یکی از مسایل مهم در این حوزه، بررسی و مطالعه اطلاعات موجود در زمینه اثرات تخصیصی و توزیعی این نوع سیاست‌ مالیاتی در دیگر کشورها است. مالیات بر مجموع درآمد روش جدیدی است که دولت به عنوان ابزاری بدیع و پیرو اصلاح نظام مالیاتی که از محورهای اساسی طرح تحول اقتصادی می باشد در دستور کار خود قرار داده است. بدین منظور در این پژوهش وضعیت مالیاتی چند کشور منتخب از منطقه خاورمیانه و شمال افریقا (مصر، اردن، مراکش، تونس و قبرس) طی دوره 8 ساله (2009-2002) مورد مطالعه قرار گرفته است. این اطلاعات می‌تواند کمک قابل توجهی به دولت‌مردان و سیاست‌گذاران اقتصادی کشور برای سیاست‌گذاری بهتر و موثرتر در حوزه مالیات به ویژه در شرایطی که پیش نویس لایحه طرح تحول نظام مالیاتی در مهر ماه امسال به مجلس شورای اسلامی تقدیم می گردد، ارایه کند. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش داده های ادغام شده می باشد. نتایج مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در کشورهای منتخب، اعمال مالیات بر مجموع درآمد شخصی، تاثیر منفی در وضعیت توزیع درآمد ایجاد می کند.