اثر سیاست‌ مالی( مالیات و مخارج دولت) بر توزیع درآمد و نابرابری در ایران

اجرای سیاست های کارآمد در زمینه کاهش نابرابری همواره چالشی برای دولت ها بوده است. از آنجا که، نابرابری توزیع درآمد علاوه بر سیاست های مالی تحت تاثیر متغیرهای اقتصاد کلان می باشد، لذا پژوهش حاضر با لحاظ تاثیر این متغیرها، به بررسی اثر سیاست مالی بر نابرابری درآمد پرداخته است. در این مطالعه تغییرات مخارج دولت درزمینه بهداشت و درمان، آموزش و خدمات اجتماعی و همین طور تغییرات مالیات ها به عنوان سیاست های مالی لحاظ شده است. متغیرهای کنترل شامل تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و نرخ ارز واقعی در مدل وارد شده اند. برای برآورد الگو جهت برآورد اثر سیاست ها از روش تصحیح خطای برداری برای داد ه های در بازه زمانی 1401-1345 استفاده شده است. نتایج برآورد مدل دلالت بر آن دارد که افزایش مخارج دولت موجب افزایش برابری توزیع درآمد در ایران شده، اما سیاست مالیاتی منجر به کاهش آن می شود. به علاوه، بررسی روابط بلندمدت متغیرها توسط بردارهای هم جمعی نشان می دهد که در حالی که افزایش مخارج دولت موجب کاهش قابل توجه شاخص نابرابریمی شود، افزایش مالیات به افزایش اندک آن می انجامد. همچنین، افزایش نرخ تورم موجب افزایش نابرابری، افزایش نرخ ارز واقعی موجب کاهش و افزایش محصول ابتدا موجب افزایش و سپس موجب کاهش آن می شود. در نهایت، یافته های این مطالعه می تواند دیدگاه جامعی در زمینه اثر سیاست های مالی بر نابرابری برای محققان و سیاست گذارانفراهم کند.

a review of the impact of fiscal policy (tax and government spending) on income distribution and inequality in iran

this study examines the redistributive policies of governments, focusing on allocating resources to achieve equitable distribution. it highlights that government expenditures in health care, education, and social services are crucial in income redistribution, particularly benefiting vulnerable populations. healthcare spending enhances community well-being byproviding access to medical services, while educational investments improve knowledge and skills, leading to better job opportunities and income levels.social services, including insurance and subsidies, further support income distribution. the study also explores the role of taxation in redistributingincome from higher-income to lower-income groups.the research first analyzes budget laws and development programs in iran concerning redistributive and supportive policies. it then employs a vector error correction model to assess the impact of government spending on health care, education, and social services, alongside taxation, on income distribution from 1966 to 2022. income distribution is measured with the giniindex. control variables such as gdp, inflation rate, and real exchange rate are included to account for their contextual effects on income distribution.the findings indicate that increased government spending improves income distribution, while tax policies have no long-term impact. furthermore, gdpgrowth initially increases inequality before reducing it, and inflation exacerbates income inequality, whereas a rise in the real exchange rate contributes to its reduction. overall, the results align with established economic theories regarding macroeconomic variables. the findings can create a good understanding for policymakers in the field of redistribution and support matters.