بررسی تاثیر حسابداری ذهنی بر مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده در میان صاحبان کسب‌وکارهای خود اشتغال

 اخیراً بر مبنای نظریه حسابداری ذهنی پژوهش‌های متعددی به بررسی درک تصمیمات مالیات‌دهندگان پرداخته‌اند و شواهد اولیه نشان می‌دهد مالیات‌دهندگان در استفاده از حسابداری ذهنی با یکدیگر تفاوت دارند. بااین‌حال، پژوهش‌های پیشین هنوز میزان شیوع حسابداری ذهنی را در میان مالیات‌دهندگان خود اشتغال تعیین نکرده است و به بررسی منشا بالقوه تفاوت‌های بین فردی در تفکیک ذهنی مالیات‌دهندگان خود اشتغال نپرداخته است؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر حسابداری ذهنی بر مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده در میان صاحبان مشاغل خود اشتغال است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل مودیان مالیاتی استان کرمان در سال 1401 است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها با استفاده از نمونه‌ای شامل 114 مودی مالیاتی حقیقی نشان داد حسابداری ذهنی دارای رابطه مثبت و معنی دار با مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده است. همچنین نتایج نشان داد بین حسابداری ذهنی مالیات بر درآمد و حسابداری ذهنی مالیات بر ارزش‌افزوده تفاوت معناداری وجود دارد. به بیانی دیگر، مالیات‌دهندگان با احتمال بیشتری برای مالیات بر ارزش‌افزوده، نسبت به مالیات بر درآمد، حساب ذهنی جداگانه در نظر می‌گیرند.

investigating the impact of mental accounting on income tax and value added tax among self-employed business owners

recently, based on the theory of mental accounting, several studies have investigated the understanding of taxpayers’ decisions, and preliminary evidence shows that taxpayers differ from each other in the use of mental accounting. however, previous research has not yet determined the prevalence of mental accounting among self-employed taxpayers and has not investigated the potential source of inter-individual differences in mental accounting among self-employed taxpayers; therefore, the main goal of this research is to investigate the effect of mental accounting on income tax and value added tax among self-employed business owners. the current research is survey research. the statistical population of the research includes the taxpayers of kerman province in 2022. the results of the hypothesis test using a sample of 114 real taxpayers showed that mental accounting has a positive and significant relationship with income tax and value added tax. also, the results showed that there is a significant difference between the mental accounting of income tax and value added tax. in other words, taxpayers are more likely to keep a separate mental account for vat than for income tax.