رابطه عدم قطعیت سیاست اقتصادی و نرخ موثر مالیاتی با فرار مالیاتی در ایران با استفاده از مدل چرخشی و تغییر رژیم آرچ مارکوف سوئیچینگ

به هر گونه تلاش غیر قانونی فعالان اقتصادی به منظور عدم پرداخت مالیات یا کمتر پرداخت نمودن آن، فرار مالیاتی گفته می‌شود. بروز و گسترش این پدیده به همراه وجود نااطمینانی در متغیرهای اقتصاد کلان، همچنین عدم قطعیت سیاست های اقتصادی، موجب اثرات منفی مستقیم و غیر مستقیم قابل توجهی بر اقتصاد کشورهای دچار مشکلات یاد شده در دهه های  اخیر شده است. لذا ضروری است مجموعه سیاست‌های منسجمی به ‌منظور پایش و مقابله با این مشکلات اتخاذ شود. این پژوهش ابتدا عدم قطعیت سیاست های اقتصادی را توسط انحراف استاندارد سیاست های پولی و مالی و نااطمینانی نرخ ارز و تورم را با استفاده از روش[2] garch - arch محاسبه می نماید، سپس متغیرهای اثرات سیاسی تحریم و بحران‌های مالی، شاخص کنترل فساد و کیفیت مقررات را به شکل متغیر موهومی وارد مدل نموده و در نهایت با استفاده از مدل مارکوف سوئیچینگ به بررسی رابطه بین عدم قطعیت سیاست های اقتصادی و نرخ موثر مالیاتی با فرار مالیاتی در ایران به تفکیک دوران های رونق و رکود، طی بازه زمانی سال های 1373 تا 1399 می پردازد. نتایج تخمین مدل گویای مثبت بودن ضرایب نااطمینانی نرخ ارز و تورم، اثرتحریم، نرخ موثر مالیاتی و عدم قطعیت سیاست‌های اقتصادی در ادوار رونق و رکود می‌باشد.  

the relationship between economic policy uncertainty and the effective tax rate with tax evasion in iran using the rotation model and arch markov switching regime change

any illegal attempt by economic operators to avoid paying taxes or to pay them less is called tax evasion. the appearance and expansion of this phenomenon, along with the uncertainty in macroeconomic variables, as well as the uncertainty of economic policies, has caused significant direct and indirect negative effects on the economy of the countries suffering from the aforementioned problems in recent decades. therefore, it is necessary to adopt a set of coherent policies in order to monitor and deal with these problems. this research first calculates the uncertainty of economic policies by the standard deviation of monetary and financial policies and the uncertainty of exchange rates and inflation using the garch-arch method, then the variables of the political effects of sanctions and financial crises, the corruption control index and introduced the quality of regulations as a fictitious variable into the model and finally using the markov switching model to examine the relationship between the uncertainty of economic policies and the effective tax rate with tax evasion in iran by separating boom and recession periods, during the period it covers the period from 1373 to 1399. the estimation results of the model show the positiveness of the uncertainty coefficients of exchange rate and inflation, the effect of sanctions, the effective tax rate and the uncertainty of economic policies in periods of boom and recession.