بررسی عوامل تعیین کننده فرار مالیاتی در اقتصاد ایران با رویکرد اقتصادسنجی بیزین

فرار مالیاتی از اصلی‌ترین فعالیت‌های بخش غیر رسمی اقتصاد است و از مهم‌ترین مسائل و مشکلات نظام مالیاتی محسوب می‌شود. با توجه به نقش اساسی فرار مالیاتی در کاهش درآمدهای عمومی دولت؛ آگاهی یافتن از دلایل و عوامل تعیین کننده فرار مالیاتی اقتصاد ایران برای سیاستگذاران و مقام‌های مالی جهت کنترل و کاهش رشد آن حائز اهمیت است. از این رو در مطالعه حاضر ابتدا با استفاده از رهیافت جدید تابع تقاضای پولی و الگوی تصحیح خطای برداری vecm، فرار مالیاتی طی دوره زمانی 1396-1360 برآورد شده است. در ادامه با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی بیزینی و به کار گیری روش میانگین‌گیری مدل بیزینی (bma) به بررسی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در اقتصاد ایران پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که روند شاخص فرار مالیاتی طی دوره مورد بررسی افزایشی بوده است. همچنین متغیرهای بار مالیاتی، درجه شهرنشینی، درآمدهای نفتی، نرخ بیکاری و پیچیدگی مالیاتی بیشترین تاثیر را بر فرار مالیاتی داشته است.

investigating the tax fraud determining factors in the iran's economy by examining bayesian econometrics

tax evasion is one of the main activities of the informal sector of the economy and is one of the most important issues and problems of the tax system. given the fundamental role of tax evasion in reducing public government revenues; awareness of the reasons and factors determining the tax evasion of iran’s economy is important for policymakers and financial officials to control and reduce its growth. therefore, in the present study, tax evasion during the period 1360-1396 has been estimated using the  new monetary demand function approach and the vecm vector error correction model. then, using bayesian econometric approach and using bayesian model averaging (bma) method, the factors affecting tax evasion in iran’s economy have been studied. the results of this study show that the trend of tax evasion index has been increasing during the period under review. also, the variables of tax burden, degree of urbanization, oil revenues, unemployment rate and tax complexity have had the greatest impact on tax evasion.