شناسایی عوامل موثر بر نسبت مالیات بر ارزش‌‌افزوده به تولید ناخالص داخلی با تاکید بر حد‌‌آستانه ثبت‌نام

امروزه مالیات بر ارزش‌‌افزوده نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارد و در بسیاری از کشورها، بیش از نیمی از کل درآمدهای مالیاتی را تشکیل می‌دهد. بررسی‌های آماری ده سال گذشته نشان می‌‌دهد که این نوع مالیات نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورهای جهان روندی رو به افزایش دارد به طوری که نسبت وصولی‌های این مالیات‌ها به gdp در کشورهای توسعه‌یافته، در حال‌توسعه و ایران به ترتیب 12، 4 و 3.14 درصد است. با توجه به این مشاهده، سوال اصلی این است که چه عواملی می‌‌تواند این نسبت‌های متفاوت مالیات بر ارزش‌افزوده به gdp در کشورهای مختلف را توضیح دهد؟ در این مقاله ضمن شناسایی مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده نسبت مذکور، روی مفهوم »حد آستانه ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش‌افزوده « تمرکز می‌شود. بدین منظور، داده‌های 48 کشور طی دوره زمانی 2008 تا 2017 جمع‌آوری شده و با استفاده از روش eglsمدل اقتصادسنجی برآورد شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل حاکی از آن است متغیرهای موهومی نرخ صفر و صادرات نفت کشور با نسبت درآمدهای مالیاتی به gdp رابطه ای منفی و سایر متغیرها با این نسبت رابطه ای مثبت داشته اند. یافته های مقاله نکات مهمی را در خصوص وصول درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده به دست می دهد، نخست آن که حد آستانه ثبت نام مالیات بر ارزش‌‌افزوده سبب افزایش درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده می شود. دوم آن که دولت باید از مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یکی از منابع اصلی افزایش درآمدها، به خصوص به دلیل تحریم ها طی سال های اخیر استفاده کند. همچنین مطالعه حاضر حاوی این پیام سیاستی است که حد آستانه خصوصاً در قانون مالیاتی باید تحت بررسی جدی قرار گیرد.

Identifying the Effective Factors on VAT Revenues to GDP Ratio with an Emphasis on Registration Threshold

Nowadays, Value Added Tax (VAT) plays an important role in the economy of countries. Furthermore, VAT accounts for more than a half of their total tax revenues. The statistical surveys during the past decade indicate that the VAT increased dramatically across the world including Iran. Therefore, the ratio of VAT revenues to GDP is 12%, 4% in developed and developing countries respectively; however, it accounts only 3.14% for Iran. With regards to these statics, the main question is what can define the difference in the ratio of Value Added Tax to GDP in these countries? For identifying the main determinants of VAT revenues to GDP, this paper will focus on the VAT registration threshold by using EGLS method of 48 countries over 20082017. The results obtained from the estimation of the model indicate that the ratio of VAT revenues to GDP has a negative relationship with the dummy variables, zero rates and exporting the oil of a country, and a positive relationship with other variables. The results bring to important issues regarding collecting VAT revenues: firstly that VAT registration threshold increases VAT revenues. secondly that government should use VAT as one of the main source of increasing revenues, particularly over these years, due to sanctions. Furthermore, this study suggests that the VAT threshold, especially in the VAT law, should be considered.