الگوی مطلوب تمکین مالیاتی در ایران: الگوی ترکیبی

در برخورد با پدیده فرار مالیاتی و صورت بندی ضمانت اجراهای مالیاتی به طور کلی دو رویکرد بازدارندگی و رفتارگرایی را می توان نام برد. در رویکرد بازدارندگی اعتقاد بر آن است که با افزایش احتمال کشف فرار مالیاتی و شدت ضمانت اجراهای مالیاتی می توان فرار مالیاتی را کاهش داد. در مقابل، رویکرد رفتارگرایی بر این باور است که افزایش تمکین مالیاتی در میان مودیان مستلزم کاربست روشهایی است که ذهنیت مودیان را نسبت به نظام مالیاتی و مقوله مالیات تغییر دهد. ارائه آموزش های لازم به مودیان و ارتقای دانش مالیاتی، عدالت مالیاتی، بهبود اخلاق مالیاتی و ساده سازی نظام مالیاتی در الگوی رفتاری مورد نظر است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل ثانویه، مصاحبه این دو الگو را در نظام مالیاتی ایران بررسی کرده و نتیجه می گیرد که تاکید قوانین مالیاتی ایران به ویژه اصلاحات سال 1394 قانون مالیاتهای مستقیم بیشتر بر رویکرد بازدارندگی بوده و کمتر به شاخص های رفتاری نظر دارد. لذا توجه به مولفه های رفتاری در کنار شفافیت اطلاعات مالیاتی (افزایش احتمال کشف + مسئولیت پذیری دولت) به عنوان الگوی شایسته در طراحی و تعبیه ضمانت اجراهای مالیاتی پیشنهاد می گردد.

The Desirable Tax Compliance Model in Iran: Combined Model

In dealing with tax evasion phenomenon and developing tax sanctions generally, two preventive and behaviorism approaches can be mentioned. The inhibitory approach believes that by increasing the likelihood of discovering tax evasion and the severity of tax sanctions, tax evasions can be reduced. On the contrary, the behaviorism approach believes that the increase in tax compliance among the taxpayers requires using the procedures that alter the mentality of taxpayers towards the tax system and the tax category. It is considered to provide necessary training to the taxpayers, upgrading their tax knowledge, tax justice, improving their tax ethics and simplifying the tax system in the desired behavior model. The present paper examines the method of secondary analysis and interview of these two patterns in the Iranian tax system and concluded that the emphasis of Iranchr('39')s tax laws, especially reforms of the year 1394, is more direct to the inhibitory approach and is less important to behavioral indexes. Therefore, paying attention to the behavioral components along with the transparency of tax information (increasing the probability of discovering + State responsibility) is suggested as a worthy model in designing tax sanctions.