شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در کسب‌وکارهای کوچک‌ومتوسط از دیدگاه کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور: مطالعه‌ای آمیخته

هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در کسب وکارهای کوچک ومتوسط از دیدگاه کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق آمیخته اکتشافی در دو فاز کیفی و کمّی استفاده شد. در بخش کیفی تحقیق، عوامل موثر بر فرار مالیاتی با انجام 17 مصاحبه با خبرگان شناسایی شدند. تحلیل داده ها در این بخش با استفاده از روش تحلیل محتوا طی فرآیند کدگذاری در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. در نهایت 24 عامل به عنوان مهمترین عوامل تعیین شدند که می توان آنها را در قالب 6 حوزه اصلی، دسته بندی کرد. در بخش کمّی تحقیق، برای وزن دهی، تعیین شدّت رابطه و اولویت بندی عوامل از روش های تصمیم گیری چندمعیاره مبتنی بر تکنیک دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه ای استفاده شد. نتیجه این فرآیند که محاسبات آن با استفاده از نرم افزار سوپر دیسیژن در یازده گام انجام شد، نشان می دهد مهمترین عوامل به ترتیب وزن و اولویت عبارتند از سیستم جامع اطلاعاتی، نیروی انسانی متخصص، قانون مالیاتی، اعتماد، فساد اداری و بهبود فرهنگ مالیاتی. در انتها نیز با توجه به نتایج حاصل شده، راهکارها و پیشنهادهای کاربردی ارائه شدند.

Identifying and Prioritizing the Factors Influencing Tax Evasion in Small & Medium Enterprises (SMEs) from the Perspective of Iranian National Tax Administration Staff: A Mixed Method Study

The purpose of this research is to identify and prioritize the factors affecting tax evasion in Small Medium Enterprises (SMEs) from the perspective of Iranian National Tax Administration staff. To achieve this goal, exploratory mixed method was used in both qualitative and quantitative phases. In the qualitative part, factors influencing tax evasion were identified by conducting 17 interviews with experts. Data analysis in this section was performed using content analysis method in three stages of open, axial and selective coding. Finally, 24 factors were identified as the most important factors that can be categorized into 6 main areas. In the quantitative part of the research, multicriteria decisionmaking methods based on DEMTEL technique and network analysis process were used to weight, determine relationship severity and prioritize factors. The result of the process, which was computed using eleven steps in the Superdecision software, shows that the most important factors are the comprehensive information system, expert human resources, tax law, trust, corruption and cultural improvement. Finally, according to the results, practical solutions and suggestions were presented.