چالش‌های استرداد مالیات در نظام مالیات بر ارزش افزوده

یکی از حوزه های حساس اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، استرداد مالیات به مودیان بستانکار می باشد. اختلاف مبالغ بستانکاری ابرازی مودیان و تشخیصی ماموران مالیاتی موجب تنش میان مراجع مالیاتی و مودیان می شود که اگر مورد توجه قرار نگیرد، ضمن تضعیف عملکرد نظام مالیات بر ارزش افزوده، زمینه را برای اطاله رسیدگی، بی عدالتی و بی اعتمادی به قانون فراهم می کند. از طرف دیگر نیز ممکن است مودیان با ارائه اطلاعات نادرست، سندسازی و جعل اسناد و مدارک مبالغ هنگفتی از خزانه دولت را به نفع خود مصادره و معادلات اقتصادی دولت را برهم زنند؛ بنابراین با توجه به نوپا بودن قانون، بررسی این بخش از اجرای قانون و ارائه راهکار عملی یک ضرورت می باشد. در این راستا طی مصاحبه با خبرگان دانشگاهی و حرفه ای، چالش ها و مشکلات اصلی استرداد مالیات در نظام مالیات بر ارزش افزوده استخراج، پرسش ها طراحی و با انجام آزمون لاوشه و آزمون آلفای کرونباخ، بحث روایی و پایایی آن ها بررسی گردیده است. پرسشنامه ها بین کارشناسان و مودیان مالیاتی استان های تهران و قم توزیع گردیده است و پس از جمع آوری سوالات با استفاده از برنامه spss، آزمون های توصیفی و استنتاجی به تفکیک کارشناسان و مودیان صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد بر اساس دیدگاه کارشناسان مالیاتی به ترتیب سه مولفه فقدان بستر مناسب فناوری اطلاعات، عدم تمایل ماموران مالیاتی به استرداد و عدم ضمانت اجرایی قوی در قانون، سه اولویت مهم چالش های استرداد مالیات بر ارزش افزوده می باشد و از دیدگاه مودیان، سه مولفه فقدان دانش مناسب مالیاتی و حسابداری، فقدان بستر مناسب فناوری اطلاعات و عدم تمایل ماموران مالیاتی به استرداد به ترتیب سه اولویت مهم چالش های استرداد مالیات بر ارزش افزوده می باشند. همچنین بین نظرات کارشناسان و مودیان در خصوص چالش های مذکور اختلاف معناداری وجود ندارد، صرفاً هرکدام از آن ها در گروه خودشان رتبه بندی متفاوتی نسبت به هر مولفه دارند. تلاش شده است جهت رفع چالش های شناسایی شده راهکار عملی ارائه گردد.