اثر نامتقارن مالیات بر توزیع درآمد در ایران

هدف اصلی این مقاله بررسی ارتباط میان مالیات های مستقیم و غیرمستقیم و نابرابری توزیع درآمد در ایران است. برای این منظور، داده های سری زمانی سالانه نسبت مالیات های مستقیم به تولید ناخالص داخلی، نسبت مالیات های غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی و ضریب جینی طی دوره زمانی 1393-1361 به کار گرفته شده اند. نتایج حاصل از آزمون های ریشه واحد آستانه ای با تعدیل نامتقارن نشان می دهند که همه متغیرها دارای یک ریشه واحد هستند. طبق نتایج آزمون های هم انباشتگی آستانه ای، مالیات های مستقیم در بلندمدت اثر منفی و معنی داری بر نابرابری توزیع درآمد دارند. علاوه بر این، نتایج به کارگیری مدل تصحیح خطای آستانه ای نشان می دهند سرعت تعدیل انحرافات مثبت و منفی از تعادل بلندمدت متفاوت است. در مقابل، یافته ها نشان می دهند که مالیات های مستقیم در کوتاه مدت اثرات مثبت و معنی داری بر نابرابری توزیع درآمد دارند و چنین اثراتی نامتقارن هستند؛ به طوری که واکنش ضریب جینی به کاهش در سهم مالیات های مستقیم از تولید ناخالص داخلی بیشتر از واکنش آن به افزایش یکسان در سهم مالیات های مستقیم از تولید ناخالص داخلی است. با این وجود، نتایج نشان می دهند که مالیات های غیرمستقیم در هر دو افق زمانی کوتاه مدت و بلندمدت هیچ گونه اثر معنی داری بر روی نابرابری درآمدی ندارند.

The Asymetric Effect of Tax on Income Distribution in Iran

AbstractThe main purpose of this study is to explore the relationship between ldquo;direct and indirect taxes rdquo; and ldquo;inequality of income distribution rdquo; in Iran. So, we have used annual time series data of the direct taxes to GDP ratio, indirect taxes to GDP ratio, and the Gini coefficient during 19822014. The results of the threshold unit root tests with an asymmetric adjustment show that all variables have a unit root. According to the results of the threshold cointegration tests, the direct taxes have significant negative effects on the inequality of income distribution in the longrun. In addition, the results of the Threshold Error Correction Model (TECM) indicate that positive and negative deviations from the longrun equilibrium have different speeds of adjustment. In contrast, the findings show that direct taxes have significant positive effects on the inequality of income distribution in the shortrun and such effects are asymmetric such that the response of the Gini coefficient to a decrease in the share of direct taxes is higher than its response to the increase in the share of direct taxes in GDP. However, the results indicate that indirect taxes have no significant effect on the income inequality in both shortrun and longrun.