>
Fa   |   Ar   |   En
   بررسی تطبیقی لهجه بخارایی اوایل قرن بیستم)زبان تاجیکی (با فارسی معاصر (مطالعه موردی: رمان بیانات سیّاح هندی اثر فطرت بخارایی)*  
   
نویسنده خدایار ابراهیم ,عامری حیات
منبع زبانشناسي و گويش هاي خراسان - 1390 - دوره : 3 - شماره : 4 - صفحه:137 -160
چکیده    لهجه بخارایی یکی از لهجه های زبان فارسی است که در دهه دوم قرن بیستم میلادی همزمان با شروع فعالیت های روشنفکران بخارا، جدیدان در آثار سران فکری این جنبش به کار گرفته شد و در خدمت روشنگری و تعلیم درآمد و پس از تقسیم ماورا النهر، با نام زبان تاجیکی، به زبان رسمی و دولتی جمهوری تاجیکستان، یکی از جمهوری های مستقل پنج گانه آسیای مرکزی، ارتقا یافت. نقش فطرت بخارایی (1886-1938م)، که از سران جنبش جدیدان در بخارا بود، در تکوین این زبان نوآیین، منحصر به فرد است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی، رمان بیانات سیّاح هندی (چاپ 1330ق در استانبول) در سه نظام آوایی، واژگانی و نحوی بررسی شد. نتایج تحلیل نشان داد فطرت در این اثر با استفاده مکرر از ویژگی های نظام گفتاری مردم بخارا در اوایل قرن بیستم، تلاش آگاهانه ای را برای پی ریزی زبانی نوآیین به کار گرفته است؛ با این حال زبان وی به‏رغم نزدیک شدن به گونه گفتاری و تلاش برای انعکاس ظرایف تلفظ این لهجه در نوشتار، زبانی آمیخته و ترکیبی است: ترکیبی از گونه ادبی و گونه گفتاری؛ به گونه‌ای که این هماهنگی در استفاده از دو نظام، زمینه را برای ارتقای این لهجه به زبان مستقل در سال های سپسین آماده کرد.
کلیدواژه آسیای مرکزی ,ماورا النهر ,جدیدان ,لهجه بخارایی ,زبان تاجیکی ,فطرت بخارایی ,بیانات سیاح هندی ,Central Asia ,Jadidan ,Bokharaee Dialect ,Tajiki Language ,Fetrat Bokharaee
آدرس دانشگاه تربیت مدرس, استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس, ایران, دانشگاه تربیت مدرس, استادیار زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس, ایران
پست الکترونیکی h.ameri@modares.ac.ir
 
     
   
Authors
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved