بعضی ویژگی ‌های تمایزبخش مهم گویش ‌های خراسانی زبان فارسی از گویش‌ های گروه افغانی و تاجیکی

مقاله حاضر به بررسی پنج ویژگی گروه گویش‌های فارسی خراسانی می‌پردازد که آن را از گروه افعانی-تاجیکی متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها که از دو ویژگی آوایی و دو ویژگی صرفی و همچنین یکی مربوط به حروف اضافه تشکیل شده‌، علی‌رغم اینکه همه وجوه تمایز بین گروه‌ها را نشان نمی‌دهد، توسط مولف به‌عنوان پایدارترین ویژگی‌ها مشخص شده‌ است. مقاله مبتنی بر طیف گسترده‌ای است از منابع، که شامل تحقیقات میدانی مولف و آثار متعدد پژوهشگران روسی، غربی، ایرانی، تاجیکی و افغانی است. متون (افسانه‌ها و داستان‌ها راجع به مسائل روزمره) به لهجه هراتی که در نتیجه کار میدانی مولف در افغانستان به دست آمده‌اند از گویندگان بی‌سواد و کم‌سواد لهجه مذکور جمع‌آوری شده‌اند. این افراد به خاطر عدم تحصیل، تحت تاثیر لهجه کابلی یا زبان ادبی قرار نگرفته، لهجه بومی خود را به خالص‌ترین شکل حفظ کرده بودند. پژوهش حاضر ثابت می‌کند ویژگی‌های موردبحث جزء ویژگی‌های اصلی متمایزکننده گروه گویش‌های فارسی خراسانی از گروه افغانی- تاجیکی است.

some important features differentiating between the khorasani group of persian dialects and the varieties of the afghan-tajiki group

the study examined five characteristics of the khorasani group of persian dialects distinguishing it from the afghan-tajiki group. these characteristics consist of two phonetic and two morphological features as well as one relating to prepositions. though not representing all the distinguishing features between the groups, they have been singled out by the researcher as some most stable characteristics. the study used a wide range of sources, including field research and numerous works of russian, western, iranian, tajiki and afghan authors. the texts (legends and stories about everyday issues) in the herat dialect, which were obtained as a result of the author's field work in afghanistan, were collected from illiterate and poorly literate speakers of the said dialect. due to the lack of education, these people were not influenced by the kabul dialect or the language, and they kept their native dialect in the purest form. this research proved that the discussed features are among the main features that distinguish khorasani persian dialects group from afghani-tajik group.