بررسی گسترش معنا و بافت کاربردی واژه‌ها و عبارت‌های مذهبی در فارسی گفتاری بر پایه نظریه ربط

زبان فارسی ‌واژه‌ها و عبارت‌های مذهبی بسیاری را از عربی وام گرفته است. شماری از این واژه‌ها و عبارت‌ها نسبت به معنا یا بافت کاربردی اولیه‌شان دستخوش انواع گسترش معنا یا گسترش بافت کاربردی شده‌اند. منظور از گسترش بافت کاربردی این است که معنای اولیه‌ این واژه‌ها و عبارت‌ها تغییر نکرده، بلکه افزون بر به کار رفتن با معنی اولیۀ خود و در بافت اولیه‌ خود کاربرد آنها به سایر حوزه‌ها یا بافت‌ها گسترش پیدا کرده است. پیکره‌ زبانی مورد بررسی شامل مجموعه‌ واژه‌ها و عبارت‌های مذهبی بوده که چه با تغییر معنا یا گسترش بافت کاربردی و چه بدون هر گونه تغییری در گفتار به کار می‌روند. روش شناسایی و تشخیص نوع تغییر یا گسترش در واژه‌ها و عبارت‌های مذهبی مبتنی بر شم زبانی نگارنده بوده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی با ارائه‌ نمونه‌های بسیاری چگونگی این تغییرها و گسترش‌ها را در چارچوب نظریه‌ «ربط» اسپربر و ویلسون(1986) مورد بحث قرار می‌دهد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که گویشوران زبان فارسی با توجه به دانش‌‌ها، تجربه‌ها و اطلاعات زمینه‌ای فرهنگی مشترکشان پیرامون واژه‌ها و عبارت‌های مذهبی هم معنای اولیه‌ واژه‌ها و عبارت‌های مذهبی را می‌دانند، هم به معانی و کاربرد گسترش‌یافته‌ آنها دسترسی دارند. مطابق با نظریه «ربط» هنگامی که شنونده واژه‌ یا عبارتی مذهبی را دریافت می‌کند، با در نظر گرفتن بافت موقعیت، آن را با اطلاعات زمینه‌ای خود می‌سنجد و تطبیق می‌دهد و سرانجام درک می‌کند که منظور گوینده معنی اولیه‌ آن واژه‌ و عبارت مذهبی، یا معنی گسترش ‌یافته‌ آن است.

extension of the meaning and physical context of religious words and expressions in spoken persian based on the relevance theory

persian has borrowed numerous religious (islamic) words and expressions from arabic. however, a number of these words and expressions have undergone extension of meaning and/ or physical context. extension of the physical context means that the original meaning and the physical context of some of these words and expressions have not changed; rather they are used in other physical contexts in addition to their original contexts. the corpus under study includes religious words and expressions used in spoken persian with or without extension of meaning and physical context. identifying whether a word or an expression has undergone extension of meaning and physical context is based on the linguistic intuition of the author as a native speaker of persian. this research presents several examples and discusses them within the framework of relevance theory (sperber wilson, 1986). in line with this theory, there exists a combination of knowledge, experiences and shared background cultural information about religious words and expressions in the mind of every persian speaker. using this combination, not only persian speakers are aware of their original meanings and physical contexts but also they have access to their extended meanings and/ or physical contexts. in accordance with the relevance theory, when a persian speaker hears a religious word or expression s/he considers the physical context to evaluate it and then matches it with her/his background cultural knowledge in order to figure out if the speaker intended its original meaning or its extended meaning.