پردازش شنیداری واژه‌ها، شبه‌واژه‌ها و ناواژه‌ها در مغز فارسی‌ زبانان: براساس داده‌های ای‌آرپی

مساله ای که در دو دهه ی اخیرِ مطالعات عصب شناختی زبان بسیار به آن پرداخته شده است، چگونگی پردازش واژه ها در مغز و تفاوت های آن با پردازش واژه های ناآشناست. فرآیند دسترسی واژگانی در پردازش شنیداری کلام در همان 200 هزارم ثانیه ی ابتدایی پس از شروع واژه، در مغز آغاز می شود. اینکه در کجای این مسیر راه واژه ها، شبه‌واژه ها و ناواژه ها از هم جدا می‌شود، پرسشی است که سعی در پاسخ گویی به آن برای فارسی زبانان داشته ایم تا به چگونگی فرآیند تشخیص واژه‌ها، پردازش آنها نسبت به دیگر زنجیره‌های آوایی، و نقض قواعد واج‌آرایی پی ببریم. حین یک آزمون تصمیم گیری-واژگانی شنیداری، سه نوع محرک هم ساخت (واژه، شبه‌واژه، ناواژه) در میان جملاتی با ساختار یکسان به شرکت کننده ها ارائه شد. فعالیت مغزی آنها در طول آزمون با استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرام یا ای ای جی (eeg) ثبت شد. داده‌های پتانسیل‌های رخدادی، ای آرپی (erp)، حاکی از آن بود که در نواحی پیشین مغز، در پردازش ناواژه‌ها اثر مولفه‌ی مثبت موخر (lpc) مشاهده می‌شود که می‌تواند بازتابی از نقض قواعد واج‌آرایی زبان فارسی باشد. به‌علاوه، در نواحی آهیانه، اثر n400 برای ناواژه‌ها و شبه‌واژه‌ها مشهود بود که خبر از فعالیت بیشتر مغز در تلاش برای ایجاد هم‌بستگی معنایی دارد. همچنین، بررسی تاخیر مولفه‌ی n400 نشان داد که در نواحی آهیانه این اثر برای شبه‌واژه‌ها زودتر از دیگر محرک‌ها اتفاق می‌افتد. نتایج حاصل، در کنار شباهت‌هایی که با یافته‌های پژوهش‌های انجام‌شده در دیگر زبان‌ها دارد، تفاوت‌هایی را نیز نشان می‌دهد که بیشتر به جایگاه مولفه‌های مشاهده ‌شده مربوط است.

auditory processing of farsi words, pseudowords and nonwords

during the recent two decades, the subject of processing well-formed and ill-formed words have been exploited in the literature for different languages and different purposes. lexical retrieval for auditory inputs has been proved to start as soon as 200 ms after the stimulus onset. however, the questions of when and how well-formed and ill-formed words change their processing paths have yet to be answered for farsi speakers. in this study, farsi speakers did a lexical decision task while their brain activity was being recorded by a 64 channel eeg. the stimuli included farsi words, pseudowords and nonwords, which were very similar in structure and were consistent in terms of fundamental frequency, intensity and duration. the erp data showed an lpc for nonwords in frontal regions, which is known to be an indicator of violating phonotactic constraints. in addition, nonwords and pseudowords showed almost equal n400 effects in parietal regions, which can reflect a more effortful semantic integration compared with words. finally, the peak latency analysis revealed an earlier n400 peak for pseudowords as opposed to words and nonwords. the regions where n400 and lpc were identified differed from some studies in the literature.