پژوهشی در تحولات صوری -معنایی چند واژه از تاریخ بیهقی در گویش محلی شهرستان تایباد

بر این باوریم که زبان مجموعه‌ای نظام‌مند و به‌هم‌پیوسته است که در عین یکپارچگی و تشکّل، پیوسته در حال تحول و دگرگونی است. یکی ازگسترده ترین حوزه‌های دستخوش تحول این نظام حوزۀ معنایی و ساختاری است. پیرو این تحولات در مطالعه‌ی تاریخی – جغرافیایی واژگان تاریخ بیهقی در منطقۀ شرق خراسان رضوی(تایباد)،به این نکته رسیده‌ایم که باوجودآنکه نزدیک به هزار سال از زمان تالیف این اثر می‌گذرد، امروزه هنوز در گویش محلی مردمان این خطه، واژگانی دیده می‌شود که به سه گونه متحول شده‌اند: یا به همان شکل به‌کاررفته در تاریخ بیهقی (در تلفظ و معنا) استعمال می‌شوند، یا همراه با تحولات آوایی، دچار تحول معنایی نیز گردیده‌اند و یا باوجود حفظ شکل ظاهری، ازنظر معنایی نیز کاملاً تغییر کرده‌اند. این مقاله به روش میدانی و با تکیه‌بر منابع کتابخانه‌ای ضمن توجه بر مطالعات تحول معنا در زبان، به بررسی سیر تحول معناییساختاری چندی از این واژگان در گویش شرق خراسان رضوی(تایباد) می‌پردازد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که دگردیسی تحولات معنایی-ساختاری واژگان تاریخ بیهقی در گویش شرق خراسان رضوی بیشتر از نوع دگرگونی داخلی و براثر مشابهت واژگان بوده است.

A study on the formal-semantic development of some words from the history of Bayhaqi in the local dialect of Taybad city

We believe that language is a systematic and interconnected set that, while integrated and organized, is constantly evolving and changing. One of the most extensive areas undergoing the evolution of this system is the semantic and structural area. Following these developments in the historicalgeographical study of the words of Bayhaqi history in the East Khorasan Razavi region (Taybad), we have reached the point that although nearly a thousand years have passed since the writing of this work, today it still has words in the local dialect of the people of this region. They can have evolved in three ways: either they are used in the same way used in the history of Beyhaqi (in pronunciation and meaning), or they have undergone semantic changes along with phonetic changes, or they have changed completely semantically despite maintaining their appearance. This article examines the semanticstructural evolution of some of these words in the dialect of East Khorasan Razavi (Taybad) by field method and relying on library resources while paying attention to the study of the evolution of meaning in language. The results of the present study show that the metamorphosis of semanticstructural changes in the words of the history of Beyhaqi in the dialect of East Khorasan Razavi has been more than the type of internal transformation and due to the similarity of the words.