بررسی نشانه تاکید در گویش های فارسی خراسان

دراین مقاله به بررسی نشانه تاکید در برخی گویش های فارسی خراسان پرداخته می شود. گویش های بررسی شده از هر سه استان یعنی شمالی، رضوی و جنوبی انتخاب شده اند و داده های موردبررسی عمدتاً از طریق گویشوران و در برخی موارد از پایان نامه های نگارش شده در خصوص این گویش ها گردآوری شده اند. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و برای ارائه تبیین، برخی دیگر از گویش های ایرانی بررسی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد گویش های موردبررسی را به لحاظ کاربرد نشانه تاکید می توان به دو دسته تقسیم کرد؛ دسته ای که همانند فارسی گفتاری امروز در نقش تاکیدی و غیرتاکیدی از نشانه /ke/ استفاده می کنند و دسته ای که دو نشانه مختلف با منشا تاریخی مختلف یعنی /ke/ku و /xo/xâ/x/ را به کار می برند. بررسی دیگر گویش های ایرانی نیز مشخص کرد که این گویش ها مانند دسته دوم از گویش های خراسانxo/xuرا برای تاکید و /ke/ge/gǝ را برای نقش های غیرتاکیدی به کار می برند. با توجه به پیشینه تاریخی این دو نشانه، به نظر می رسدکه دسته دوم از گویش های خراسان و گویش های ایرانی موردبررسی، xu /xo/xâ/x/;را که بازمانده /xwad/ فارسی میانه است و به عنوان ضمیر یا قید تاکیدی استفاده می شده با اندکی دستوری شدگی به عنوان نشانه تاکید، مورداستفاده قرار داده اند حال آن که در فارسی و گویش های دسته اول خراسان این است که با گسترش نقش به عنوان نشانه تاکید نیز به کار گرفته شده است.