بررسی واکنش متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به مالیات در اقتصاد ایران در چارچوب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی

هدف:هدف اصلی مقاله حاضر این است که در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی اقتصاد باز بر پایه آموزه‌های اقتصاد نیوکینزی برای ایران، تاثیر تکانه‌های مالیات بر مصرف کالاهای مصرفی داخلی و وارداتی، مالیات بر درآمد نیروی کار و مالیات شرکت‌ها را بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی و تورم بررسی نماید. به این منظور، یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی با لحاظ بخش‌های داخلی، خارجی و بخش‌های پولی و مالی طراحی، کالیبره و شبیه‌سازی شده است. روش: برای بررسی موضوع، بر اساس مدل تعادل عمومی پویای تصادفی، الگویی شامل؛ بخش خانوار، بخش بنگاه‌های تولیدکننده کالاهای نهایی در قالب بازار رقابت انحصاری و قیمت‌گذاری با لحاظ چسبندگی قیمت کالو، بنگاه‌های تولیدکننده کالاهای واسطه، تلفیق دولت به‌عنوان بخش مالی و بانک مرکزی به‌عنوان نهاد پولی و بخش خارجی طراحی شده است. با بهینه‌یابی بخش‌های مختلف، معادلات استخراجی خطی‌سازی شده، برخی از پارامترها محاسبه و برخی نیز کالیبره شده و سپس با استفاده از روش بیزی برآورد شده‌اند همچنین منحنی فیلپس هیبریدی کینزین‌های جدید برای تورم داخلی نیز استخراج شده است و عملکرد متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به تکانه‌های مالیاتی، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش، پایه‌های مالیات بر مصرف کالاهای مصرفی داخلی و وارداتی، مالیات بر درآمد نیروی کار و مالیات شرکت‌ها، اثرات کوچک ولی معنا‌داری را بر تولید ناخالص داخلی و تورم می‌گذارند از بین پایه‌های مالیاتی بررسی شده، مالیات بر واردات، بیشترین تاثیر را بر تغییرات تولید ناخالص داخلی و تورم دارا است. کمترین سهم در تغییرات تولید ناخالص داخلی در بین پایه‌های مالیاتی مورد بررسی، مربوط به مالیات بر مصرف کالاهای تولید داخل است و مالیات بر درآمد نیروی کار نیز کمترین سهم در تغییرات تورم را به خود اختصاص داده است. نتیجه‌گیری: نتیجه مطالعه حاضر، موید پایین بودن سهم مالیات‌ها در اقتصاد ایران است. همچنین با توجه به اثراتی که مهمترین پایه‌های مالیاتی کنونی بر متغیرهای کلان اقتصادی می‌گذارند اقدام دولت در تامین منابع درآمدی از این پایه‌های  مالیاتی بایستی به نحوی باشد که فعالیت واحدهای اقتصادی با کمترین اثرات اخلالی و تغییرات پیش‌بینی‌نشده روبرو شود. در این زمینه تجدیدنظر در شیوه کنونی تعیین نرخ‌های مالیاتی، توصیه می‌شود.

Investigating the Repercussion of Macroeconomic Variables to Taxes in the Iranian Economy in the Framework of the Dynamic Equilibrium General Equilibrium Model

Objective: The main purpose of this paper is to evaluate the effect of tax shocks on consumption of domestic and imported consumer goods, labor income tax and corporate tax on gross domestic product and inflation in the framework of dynamic stochastic general equilibrium model of open economy based on NewKeynesian economic tenets for Iran. To do this purpose, a dynamic stochastic general equilibrium model has been designed, calibrated and simulated that includes domestic, foreign, monetary, and financial parts. Method: To investigate the subject, based on the stochastic dynamic general equilibrium model, model includes different parts such as households, firms producing final goods in monopolistic consumption market, pricing with regard to Kalvo price stickiness, firms producing intermediate goods, the combination of government as financial section with central bank as monetary section, and foreign section. By optimization of different parts, the extracted equations are log linearized and some parameters have been calculated and some others have been calibrated and then estimated using the Bayesian method. Furthermore, Hybrid New Keynesian Phillips curve has also extracted for domestic inflation. Also, the function of variants of macroeconomic variables in relation to tax shocks, have been investigated. Results: The findings of this study indicate that the bases of tax on domestic consumption goods, and imported consumption goods, of income tax payroll, and of corporate tax have small but significant impacts on GDP and inflation. The least contribution in the changes of GDP among the investigated tax bases is attributed to tax on domestic consumption goods. Income tax payroll recorded the least contribution in the changes of inflation. Conclusion: The results of the present study confirm the low share of taxes in the Iranian economy. Also, considering the effects that the most important current tax bases have on macroeconomic variables, the government’s action in providing revenue sources from these tax bases should be such that the activities of economic units face the least disruptive effects and unforeseen changes. In this regard, it is recommended to revise the current method of setting tax rates.