برآورد اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت قیمت برق بر تقاضای برق خانگی در استان‌های ایران

هدف:بخش انرژی همواره به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی و اثرگذار در اقتصاد کشور مطرح بوده و تحلیل اثرات متقابل این بخش یا سایر بخش‌های تولیدی و نحوه تاثیر تصمیمات و سیاست‌گذاری مربوط به آن بخش‌ها و عوامل اقتصادی مختلف نظیر خانوارها بسیار مهم است. در اقتصاد ایران حاملهای انرژی و بویژه برق مشمول پرداخت یارانه می‌شود و دولت برق را با قیمتی به مراتب پایین‌تر از قیمت تمام شده آن در اختیار مردم قرار می‌دهد و لذا برای تامین یارانه پنهان همواره هزینه‌های سنگینی را متحمل می‌شود. مطابق قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت مکلف به آزادسازی قیمت انواع حامل‌های انرژی از جمله برق بصورت مرحله ای است و این آزادسازی همواره بعنوان یک شوک عمل کرده و این شوک تاثیرات متعددی بر تقاضای برق خواهد گذاشت و از این رو هدف این تحقیق بررسی برآورد اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت قیمت برق بر تقاضای برق خانگی در استان‌های ایران است.روش: این مطالعه با استفاده از داده های تجربیبه برررسی و برآورد واکنش تقاضای برق خانگی نسبت به قیمت برق در استان‌های ایران بر اساس روش پانل ardl در دوره زمانی1370 تا 1393 می‌پردازد. به این منظور تابع تقاضای برق خانگی، تابعی از متوسط قیمت جاری برق، متوسط قیمت جاری گاز طبیعی به‌عنوان کالای جانشین، تعداد روزهای گرم سال و متوسط درآمد خانوار در نظر گرفته شده است. به‌منظور بررسی تاثیر شوک‌های قیمتی برق، متغیر قیمت برق با استفاده از پالایه هودریک پرسکات به دو متغیر شوک قیمت برق و روند قیمت برق تقسیم‌شده است.یافته‌ها: نتایج حاصل از برازش مدل نشان می‌دهد کشش شوک قیمتی در کوتاه‌مدت (06/0) و در بلندمدت کشش قیمتی (38/2) است. همچنین کشش روند قیمتی در کوتاه‌مدت (39/5) و در بلندمدت (40/52) است. علاوه بر این یافته‌ها نشان می‌دهد همواره مصرف دوره پیشین بر مصرف برق دوره جاری تاثیر مثبت و معنا‌داری دارد به‌طوری که یک واحد افزایش در مصرف برق در دوره گذشته، باعث افزایش 32/0 واحدی مصرف برق در دوره جاری می‌شود. قیمت گاز به‌عنوان یک کالای جانشین نیز اثر مثبت و معناداری بر مصرف برق بخش خانگی در همان دوره دارد،  ضریب متغیر قیمت برق (روند) اثر منفی و معناداری بر مصرف برق دوره جاری در بخش خانگی دارد. بدین معنا که با افزایش این متغیر به میزان یک واحد در هر دوره، مصرف برق بخش خانگی به میزان 56/50 واحد در همان دوره کاهش خواهد یافت.نتیجه‌گیری:این بررسی نشان می‌دهد که در ایران، برق برای مصرف‌کنندگان خانگی در کوتاه‌مدت کالایی کم‌کشش و در بلندمدت کالایی با کشش محسوب می‌شود. و کشش درآمدی در کوتاه‌مدت و بلندمدت بیانگر این است که برق یک کالای نرمال در بین مصرف‌کنندگان خانگی است. بررسی کشش متقاطع گاز بیانگر این است که گاز کالای کم‌کشش و جانشین برق است. بررسی ضریب تصحیح خطا نیز نشان می‌دهد که در هر دوره 69 درصد از عدم تعادل در تقاضای برق خانگی تعدیل‌شده و به سمت مقدار بلندمدت حرکت می‌کند. بررسیتاثیردمایهوانیزنشانمی‌دهدکهباافزایشدرجههوامیزاناستفادهاز برق در بخش مسکونی افزایش می‌یابد. بررسی تعداد مشترکین برق نیز نشان می‌دهد که با افزایش تعداد مشترکین در بخش خانگی مصرف برق در این بخش افزایش می‌یابد. و همچنین نتایج بیان می‌کنند که درصد جمعیت شهرنشینی تاثیر مثبتی بر میزان مصرف برق در بخش خانگی دارد ولی از لحاظ آماری معنادار نیست.

Estimating the Short and Long Term Effects of Electricity Price on Household Electricity Demand in Iranian Provinces

Objective: The energy sector has always been considered as one of the key and influential sectors in the country’s economy and the analysis of the interaction effects of this sector or other productive sectors and the impact of decisions and policies related to those sectors and various economic factors such as households is very It is important. In the Iranian economy, energy carriers, especially electricity, are subject to subsidies and The government provides electricity to the people at a price far below cost. Therefore, it always incurs heavy costs for providing hidden subsidies. according to the Law on Targeted Subsidies, the government is obliged to liberalize the prices of various energy carriers, including electricity, in stages, and this liberalization has always acted as a shock, and this shock will have several effects on electricity demand. Therefore, the purpose of this study is to estimate the shortterm and longterm effects of electricity prices on household electricity demand in the provinces of Iran. Methods: This study uses experimental data to study and estimate the response of household electricity demand to electricity prices in the provinces of Iran based on the ARDL panel method in the period 1991 to 2014. For this purpose, the household electricity demand function is a function of the average current price of electricity, the average current price of natural gas as a substitute, the number of hot days of the year and the average household income. In order to investigate the effect of electricity price shocks, the electricity price variable has been divided into two variables, electricity price shock and electricity price trend, using the Hodrick Prescott filter. Results: The results of model fit show that price shock elasticity is in the short run (0.06) and in the long run the price elasticity is (0.38). The price elasticity is in the short run (5.39) and in the long run (52.40). In addition, the findings show that the consumption of the previous period always has a positive and significant effect on electricity consumption of the current period. as one unit of increase in electricity consumption in the previous period, causes an increase of 0.32 units of electricity consumption in the current period. Gas price as a substitute commodity also has a positive and significant effect on electricity consumption in the household sector in the same period, the variable coefficient of electricity price (trend) has a negative and significant effect on electricity consumption in the current period in the household sector. Conclusion: This study shows that in Iran, electricity for home consumers is a shortterm commodity and a longterm commodity in the long run. and the shortrun and longrun income trend suggests that electricity is a normal commodity among home consumers. Crosstensile examination of the gas indicates that the gas is a traction product and a substitute for electricity. Examination of the effect of temperature also shows that this variable will have a positive effect on power consumption. The error correction study also shows that in each period, 69% of the imbalance in household electricity demand is moderated and moves to the long run. Examination of the error correction factor also shows that in each period, 69% of the imbalance in household electricity demand is adjusted and moves towards a longterm value. The study of the effect of air temperature also shows that with increasing air temperature, the amount of electricity consumption in the residential sector increases. The results also show that the percentage of urban population has a positive effect on electricity consumption in the household sector but is not statistically significant.