ریسک‌گریزی و ارزش درمعرض‌ خطر در پرتفوی دارایی‌های کلان: رهیافتی از فیزیک اقتصاد

روش: برای بررسی موضوع، با بهره‌گیری از یک الگوی تعادلی ریاضی و استفاده از روش های اقتصاد سنجی پویا به تحلیل داده های ماهانه بازارهای سهام، ارز و طلا طی بازه زمانی 1374 تا 1397 پرداخته شده است. یافته‌ها: براساس یافته‌های پژوهش، میزان ریسک گریزی برای حجم نمونه مورد بررسی نشان می‌دهد که میانگین شاخص ریسک گریزی سرمایه‌گذاران در بازار سهام از دو بازار دیگر بیشتر و این شاخص در بازار طلا کمترین مقدار را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین شاخص ارزش در معرض خطر بازدهی رابطه علیت یک‌طرفه و معنا‌داری با میزان ریسک گریزی سرمایه‌گذار در هر سه بازار دارایی دارد. نتیجه‌گیری: نتایج بررسی محاسبه ریسک گریزی و ارزش در معرض خطر در این بازارها می‌تواند به سیاستگزاران کلان اقتصادی برای شناخت بهتر فعل‌وانفعالات این بازارها، کنترل و از بین بردن شرایط بی‌ثبات کننده این بازارها یاری رساند. به‌طور مشخص در مورد بازار بورس ایران می‌توان عنوان کرد که سرمایه‌گذاران به طور نسبی در شرایط رکود اقتصادی و افزایش بی ثباتی سیاسی نسبت به دو بازار طلا و ارز ریسک گریزی بیشتری دارند و یا به عبارتی از سرمایه گذاران بازار سهام اطمینان ذهنی کمتری نسبت به دو بازار ارز و سهام برخوردار می باشند. دلیل این امر نیز در نوپا بودن بازار سهام نسبت به بازارهای سهام جهانی و نیز قدمت طولانی تر وجود بازارهای طلا و ارز نسبت به بازار نوظهور سهام در ایران می باشد. همچنین ازآنجاکه دارایی طلا دارای یک ارزش ذاتی است و بازار ارز دلار نیز از پشتوانه یک اقتصاد بزرگ جهانی برخوردار است. لذا بی شک برای تقویت پشتوانه بازار بورس اوراق بهادار ایران نیز بهبود زیرساخت های اقتصادی، بهبود شرایط حضور بنگاه ها در بورس، حمایت دولت ها از شرایط رقابتی و عدم مداخله مستقیم در بازار بورس ضروری به نظر می‌رسد. به علاوه با توجه به ماهیت پیچیده بازار بورس و عدم وجود آشنایی کافی عموم مردم لزوم اطلاع رسانی و افزایش اگاهی افراد جامعه جهت حضور بلندمدت در بازار بورس اوراق بهادار ضروری به نظر می‌رسد.

Risk Aversion and Value at Risk in Macroeconomic Assets Portfolio: An Approach of Econophysics

Objective: Due to the importance of studing the behavior of asset markets, the risk aversion term and its operational calculation has attracted many researchers. The present study intends to examine this issue by considering a portfolio with three assets in the three  markets of stock, currency and gold. Therefore, by examining the fluctuations of previous years in the portfolio consisting of three macroeconomic assets , stocks, currency and gold, we can assess the risk aversion of investors in these markets and the causal relationship between these markets and take steps to construct longterm policy goals. Method: To investigate the issue, using a mathematical equilibrium model and dynamic econometric methods, the monthly data of stock markets, currency and gold during the period 1995 to 2018 has been analyzed. Results: Based on the research findings, the amount of risk aversion for the sample size shows that the average risk aversion index of investors in the stock market is higher than the other two markets and this index is the lowest in the gold market. Also, the valueatrisk index of return has a oneway causality and a significant relationship with the degree of risk aversion of investors in all three asset markets. Conclusion: The results of this study of risk aversion and risk value in these markets can help policymakers to better understand the interactions of these markets, control them and eliminat the destabilizing conditions of these markets. Specifically in the case of the Iranian stock market, it can be said that investors are relatively more risk averse to the both gold and foreign exchange markets in the conditions of economic recession and increasing political instability, in other words, stock market investors have less confidence in  the exchange and gold markets. The reason is the newness of the stock market compared to the global stock markets and also the longer existence of gold and foreign exchange markets than the emerging stock market in Iran. Also since gold assets have an intrinsic value and the dollar market is supported by a large global economy, Therefore to strengthen the support of the Iranian stock market, it seems improving economic infrastructure,  promotion of the conditions of companies in the stock market, increasing government support for competitive condition and prohibition of direct intervention in the stock market are necessary. In addition, due to the complex nature of the stock market and the lack of sufficient public information , the need to inform and increase public awareness for a longterm presence in the stock market seems necessary.