انتخاب سبد سهام با کمک مدل مارتل و زاراس و رویکرد تلفیقی تصمیم‌گیری چندشاخصه و خوشه‌بندی: مورد بررسی صنعت دارو

در طی سالیان اخیر بازار سرمایه یکی از بخش‌های جذاب و روبه‌رشد سرمایه‌گذاری و سود‌آوری بوده است. اما به‌واسطۀ تعدد و پیچیدگی‌ فاکتور‌ها و روش‌های تصمیم‌سازی در این حوزه، اتخاذ رویکردی علمی درخصوص گزینش سبد سهام گاه با مشکلاتی مواجه بوده ‌است. این پژوهش بر آن است تا راه‌کاری نوین مبتنی بر ادبیات تصمیم‌گیری چندشاخصه و خوشه‌بندی به‌منظور گزینش سبد سهام ارائه دهد. نتایج پژوهش گویای آن است که پنج شاخص اصلی (شاخص‌های اهرمی، نسبت کارایی، نسبت ارزش بازار، نسبت نقدینگی و نسبت کارایی) و 24 شاخص فرعی شناسایی در گزینش سبد سهام دخیل هستند. ابزار تحلیل تصمیم‌گیری چندشاخصه و خوشه‌بندی، و مورد بررسی، شرکت‌های صنعت دارو‌سازی موجود در بورس بوده‌اند. نتایج خوشه‌بندی شرکت‌ها در حالت بهینه، آن‌ها را به دو خوشه طبقه‌بندی می‌کند و درنهایت شرکت‌های خوشۀ برتر با کمک مدل مارتل و زاراس رتبه‌بندی می‌شوند. براساس نتایج ، شرکت البرز دارو با توجه به امتیاز بالایی که در معیارهای ارزش بازار و نسبت‌های فعالیت به دست آورد،  برترین شرکت داروسازی انتخاب شد؛ پس از آن نیز به‌ترتیب شرکت‌ داملران در رتبۀ دوم و داروسازی اکسیر و رامک در جایگاه سوم قرار گرفتند. ابزار فوق با حذف قسمت چشمگیری از نمونه بررسی‌شده کمک شایانی به طبقه‌بندی و رتبه‌بندی شرکت‌های برتر می‌کند. با این وجود، پیشنهاد می‌شود در کنار روش کمی از روش‌های کیفی نیز بهره‌گیری شود.

Stock Portfolio Selection through a Hybrid Approach of Martel & Zaras, MADM and Clustering Methods: The Case of Pharmaceutical Industries

In recent years, the stock market has been one of the most attractive and growing markets considering investment and profitability. But, deploying a scientific approach in this field has often encountered with many obstacles due to the variety and complexity of decision making criteria and methods in portfolio selection. This paper tries to suggest new approaches for portfolio selection problems based on MADM and clustering literature. Then, pharmaceutical companies in TehranStockExchange have been ranked by means of a hybrid MADMclustering approach. The results of this research reveal 4 main indices (including: leverage indices, efficiency ratio, liquidity ratio, market value ratio and activity ratio) as well as other 24 secondary indices which were effective on portfolio selection. Multicriteria decision making and clustering methods were applied as the analysis tool of the paper. The case of this study includes pharmaceutical companies existing in stock market. The clustering results of companies would categorize them into two clusters in optimum conditions and, at the end companies in the ideal cluster would be ranked by means of Martel and Zaras method. The results indicate that Alborz Darou Pharmaceutical Company has been selected as the best pharmaceutical company due to its high scores in market value ratio and activity ratio. Successively, Damlaran Pharmaceutical Company was located in the second rank and after that, Exir and Ramak Companies were in the third rank. The applied method was a significant help for categorizing and ranking top companies by omitting a considerable amount of the study case. In spite of that it's recommended to take advantage of qualitative methods in addition to the quantitative ones.