شناسایی ساز و کارهای بومی‌سازی فن‌آوری در ایران ـ رویکرد مطالعه چند موردی

در دنیای رقابتی امروز، کشورها از روش های مختلفی برای اکتساب و جهش فن‌آوری استفاده می کنند. در حالی که هدف نهایی از اکتساب و انتقال فن‌آوری در کشورهای در حال صنعتی شدن، جذب و بومی-سازی دانش فنی فن‌آوری است، به نظر می رسد، این مهم بعضی اوقات به دلیل وجود برخی موانع و عوامل، محقق نمی شود. اگرچه موانع موجود در مسیر بومی سازی فن‌آوری در کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای رو به پیشرفت وجود داشته دارد، اما به دلیل مسایل ویژه ای مانند تحریم، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این مقاله، عوامل بومی سازی فن‌آوری در سطح خرد و بنگاه با استفاده از مصاحبه عمیق از خبرگان جهاد دانشگاهی علم و صنعت و شرکت توربین سازی تجربه نور، استخراج شده و رابطه آنها با یکدیگر، در قالب یک مدل معادلات ساختاری، نشان داده شده است. اندازه جامعه آماری تحقیق 120 نفر بود که تمام اعضای این جامعه، به‌عنوان نمونه نیز مد نظر قرار گرفتند. پس از توزیع پرسش‌نامه طراحی شده توسط پژوهشگران این تحقیق بین تمام اعضای این جامعه، تنها 91 مورد برگشت داده شد. در این تحقیق، برای تعیین پایایی از روش پایایی ترکیبی استفاده شد که حداقل مقدار آن 87/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد که شرکت های علاقه مند به بومی‌سازی فن‌آوری، باید در پنج حوزه سبک یادگیری، همکاری های فن‌آورانه، انطباق فن‌آوری، ظرفیت جذب و فعالیت های اصلی بومی سازی، سرمایه گذاری نمایند.