تاثیر نقشه‌های مفهومی طراحی شده به وسیله رایانه بر میزان یادگیری، یادداری و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان

این پژوهش با هدف تعیین میزان تاثیر کاربرد ترسیم نقشه‌های مفهومی با استفاده از رایانه‌ در مقایسه با روش رایج ترسیم نقشه‌های مفهومی با استفاده از قلم وکاغذ، در افزایش سطح یادگیری، یادداری و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس زمین‌شناسی دوره دبیرستان انجام گرفته است. پژوهش به‌شیوه شبه‌آزمایشی بوده که در آن دانش‌آموزان سه کلاس در سه گروه جای گرفتند. (گروه اول: نقشه‌های مفهومی (قلم – کاغذی)؛ گروه دوم: نقشه‌های مفهومی رایانه‌ای مبتنی بر نرم‌افزار cmap؛ و گروه سوم: نقشه‌های مفهومی رایانه‌ای مبتنی بر نرم‌افزار mind map). ابتدا پیش‌آزمون و آزمون انگیزش پیشرفت تحصیلی اجرا گردید. بعد از آموزش‌ها، پس آزمون و آزمون انگیزش پیشرفت تحصیلی و پس از سه هفته، پس‌آزمون دوم اجرا گردید. پایایی آزمون 79/0 به‌دست آمد. نتایج با استفاده از آزمون‌های تحلیل یک‌طرفه واریانس، آزمون تعیبی شفه و تجزیه و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفتند. براساس نتایج، مشخص شد که در متغیرهای یادگیری و یادداری، روش ترسیم نقشه مفهومی با استفاده از نرم‌افزار cmap بر سایر روش‌ها برتری دارد، به‌گونه ای که این روش با ضریب تاثیر 44 درصد بر دو روش دیگر در میزان یادگیری دانش‌آموزان موثر بوده است. در متغیر یادداری نیز همان روش با ضریب تاثیر 64 درصد بیشترین میزان تاثیر را بر یادداری دانش‌آموزان نسبت به روش‌های دیگر داشته است. در هر دو متغیر (یادگیری و یادداری) روش ترسیم قلم – کاغذی نسبت به‌روش ترسیم مبتنی بر نرم‌افزار mind map عملکرد بهتری داشته است. در مبحث انگیزش پیشرفت تحصیلی، تفاوت معنادار آماری بین گروه‌ها وجود نداشت.