هم سنجی تاثیر زوج‌درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب و درمان رابطۀ اجتماعی - هیجانی بر باورهای ارتباطی زوجین

باورها نقش برجسته‌ای در کیفیت زندگی زناشویی و روابط زوجین دارند. پژوهش حاضر با هدف هم سنجی تاثیر زوج‌درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب و درمان رابطۀ اجتماعی هیجانی بر باورهای ارتباطی زوجین انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری 3 ماهه بود. جامعۀ پژوهش 108 زن و شوهر مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره آفتاب، زندگی و تفکر نوین شهرستان اردبیل در سال 1395 به دلیل تعارضات زناشویی بود. از میان مراجعه‌کنندگان به این مراکز 45 زن و شوهر (90 نفر) به‌صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه گمارده شدند (هر گروه 30 نفر). گروه‌های آزمایشی 10 نشست درمانی 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. برای جمع‌آوری داده‌ها از سیاهه باورهای ارتباطی اپستین و ایدلسون 1981 استفاده شد. برآیندهای تحلیل واریانس اندازه‌گیری پی‌درپی نشان داد میان سه گروه در نمرات پس‌آزمون و پیگیری مولفه‌های مخالفت مخرب (f=6.13, p<0/05; f=6.24, p<0/05)، توقع ذهن‌خوانی(f=6.36, p<0/01; f=6.11, p<0/05)، عدم تغییرپذیری همسر (f=5.87, p<0/05; f=6.82, p<0/01)، کمال‌گرایی جنسی (f=6.41, p<0/05; f=6.33, p<0/05)،و تفاوت‌های جنسیتی (f=6.19, p<0/05 f=6.62, p<0/05)،و متغیر باورهای ارتباطی کلی (f=10.54, p<0/05; f=10.97,p<0/05)،تفاوت معنی‌داری وجود داشت. برآیندهای آزمون بنفرونی نشان داد که کاهش باورهای ارتباطی مخرب زوجین در گروه نظریه انتخاب (p<0/05) و گروه درمان رابطه اجتماعی هیجانی (p<0/001) در هم سنجی با گروه کنترل در مراحل پس‌آزمون و پیگیری معنادار بود ولی تفاوت معنی‌داری میان تاثیر دو الگوی زوج‌درمانی مشاهده نگردید. همچنین برآیندها نشان‌دهنده تاثیر بیشتر درمان رابطه اجتماعی – هیجانی در هم سنجی با نظریه انتخاب بر باورهای ارتباطی زوجین بود. با توجه به افزایش مسئولیت‌پذیری و مهار درونی از راه نظریه انتخاب و تقویت فضاهای مبتنی بر برابری جنسیتی توسط درمان رابطه اجتماعی – هیجانی، می‌توان از این دو نوع مداخله برای کاهش باورهای ارتباطی مخرب زوجین استفاده نمود.