معنویت‌گرایی، مدیریت زمان و پیشرفت تحصیلی: زمان‌ْورزی معنوی

این پژوهش بر آن است تا از طریق وارسی رابطه‌ی میان معنویت‌گرایی، مدیریت زمان و پیشرفت تحصیلی، زمینه‌ای را برای معرفی سازه‌ی «زمان ورزی معنوی» (مجموعه‌ی به‌هم‌پیوسته‌ای از شناخت‌ها، رفتارها و هیجان‌های مرتبط بازمان در زندگی دین‌ورزانه) فراهم کند. 214 تن از دانشجویان دانشگاه گیلان از طریق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی برگزیده شدند و ضمن در اختیار قرار دادن میانگین نمرات نیمسال گذشته به‌عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی، به دو پرسشنامه‌ی گرایش‌های معنوی دانشجویان (شریفی و همکاران، 1387) و مهارت‌های فردی در مدیریت زمان (حافظی و همکاران، 1387) پاسخ دادند. داده‌ها با فرض رابطه‌ی علی و نیز بر اساس رابطه‌ی مبتنی بر همبستگی میان متغیرها با روش‌های مقایسه‌ی میانگین گروه‌های مستقل و تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون همزمان مورد پردازش قرار گرفتند. نتایج نشان داد دانشجویانی که به لحاظ معنویت‌گرایی نمره‌های نیمه‌ی بالا را به خود اختصاص داده بودند از دانشجویان با معنویت‌گرایی پایین به‌طور معناداری (001/0p < ) در مدیریت زمان کارآمدتر بودند. همچنین توان تبیین‌کنندگی معنویت‌گرایی (5/7%) و مدیریت زمان (3/6%) در ارتباط با تغییرات پیشرفت تحصیلی تقریباً هم‌اندازه بود. چنانکه با فرض رابطه‌ی علی، ازلحاظ اثرگذاری بر پیشرفت تحصیلی، نتایج نشان داد که ناکارآمدی در مدیریت زمان از طریق برخوردار بودن از سطوح بالاتر جهت‌گیری معنوی جبران می‌شود و برعکس (001/0 ( p < این یافته‌ها، اگر با نتایج پژوهش‌های آتی تایید شوند، نشان می‌دهند که ممارست در دین‌ورزی و معنویت‌گرایی به نحوی متضمن درجاتی از کارآمدی در مدیریت زمان است و می‌توان این کارآمدی را از طریق سازه‌ی «زمان ورزی معنوی» تبیین کرد.