تحلیل مقایسه‌ای مفاهیم ارائه شده در کتاب‌های درسی ریاضی مقطع ابتدایی ایران و ژاپن

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه مفاهیم ارائه شده در کتاب‌های ریاضی مقطع ابتدایی دو کشور ایران و ژاپن است که از روش تطبیقی بنابر الگوی چهار مرحله‌ای جورج بردی استفاده شده و جامعه آماری و نمونه، محتوای کتاب‌های درسی ریاضی مقطع ابتدایی دو کشور است. ابزار گردآوری داده‌ها، فرم‌های تحلیل محتوایی است که روایی صوری و محتوایی آن را اساتید آموزش ریاضی و معلمان باسابقه تایید نمودند. نتایج نشان داد که برخی مفاهیم به صورت مشترک در کتاب‌های درسی ریاضی دو کشور ارائه شده‌اند و بعضی دیگر از مباحث تنها در کتاب‌های درسی ریاضی یک کشور وجود دارند. از مفاهیم مشترک در کتاب‌های ریاضی مقطع ابتدایی دو کشور، پرداختن به مفاهیم اعداد و عملیات، الگویابی، کسرها و عملیات روی آن‌ها، اعداد اعشاری و عملیات روی آن‌‌ها، تقارن، اندازه‌گیری، هندسه، نسبت و تناسب، آمار و تقریب و تخمین زدن است. از مباحث غیرمشترک در کتاب‌های ریاضی مورد بررسی دو کشور می‌توان به ارائه مفاهیم شمارش، سرعت، سیستم متریک، شمارش و انجام عملیات با چرتکه در کتاب‌های ژاپن اشاره داشت. هم‌چنین مباحثی مانند احتمال، ارائه قواعد بخش‌پذیری، آشنایی با اعداد صحیح منفی تنها در کتاب‌های درسی ریاضی مقطع ابتدایی ایران مطرح گشته‌اند. با توجه به عملکرد متفاوت دانش‌آموزان ایرانی و ژاپنی در مطالعه بین‌المللی تیمز، نتایج این پژوهش می‌‌تواند برنامه‌ریزان درسی و مولفان را نسبت به تفاوت‌ها و اشتراکات مفاهیم مطرح شده در کتاب‌های درسی ریاضی مقطع ابتدایی این دو کشور آگاه سازد و به آن‌ها برای بهبود کتاب‌های درسی کمک رساند.

a comparative analysis of concepts presented in primary school mathematics textbooks in iran and japan

introductiondifferent countries participate in various international assessments, including timss, to better track their progress in science and mathematics education. during some periods of this study, iran performed lower than the global average of the participating countries and some of its asian peers. mathematics education specialists have sought to investigate the reasons for this issue by holding numerous meetings and conducting various studies. this difference in the performance of iranian students compared with their peers in other countries can be explained by multiple factors, including how classrooms are held in different countries, how teachers and their teaching methods are prepared, the changes made to textbooks and the educational system, etc. one of the most important factors that can account for the iranian underperformance in mathematics is the structure and content of mathematics textbooks. this suggestion is confirmed by the results of various internal and external studies that have referred to the significant effect of mathematics textbooks on learning and students’ achievements. therefore, considering the decisive role that mathematics textbooks play in creating content and process knowledge, as well as students’ performance in international studies, conducting studies with the aim of comparing textbooks of different countries seems to be necessary to identify the strengths and weaknesses of textbooks belonging to any given country. the results of such studies can be used to introduce changes and thus improve mathematics textbooks.