واکاوی تجارب زیسته معلمان از شرایط حاکم بر سیاست راهبران آموزشی و تربیتی

تعریف پست سازمانی و به‌کارگیری راهبران آموزشی و تربیتی از سیاست‌های وزارت آموزش‌وپرورش در طی چند سال گذشته بوده است. علی‌رغم اینکه ارزیابی سیاست‌های آموزشی جزء لاینفک فرایند بهبود و ارتقا کیفیت آموزش و تربیت به شمار می‌رود، هنوز پژوهشی در ارتباط با ارزیابی سیاست راهبران آموزشی و تربیتی از دریچۀ واکاوی نظرات و رضایت جامعه هدف و ذی‌نفعان آن یعنی معلمان صورت نگرفته است. بدین منظور هدف پژوهش حاضر واکاوی تجارب زیسته معلمان در زمینۀ سیاست راهبران آموزشی و تربیتی است. رویکرد پژوهش کیفی است. داده‌های پژوهش با روش نمونه‌گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند با 13 نفر از معلمان استان آذربایجان شرقی صورت گرفته و با روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفتند. جهت برخورداری یافته‌های پژوهش از روایی و اعتبار به مواردی نظیر مصاحبه‌های مداوم، اختصاص زمان مناسب و مطلوب، درگیری و بررسی مداوم، دقت در تمامی مراحل پژوهش، روشن بودن روش پژوهش و توافق پژوهشگران در ارتباط با دسته‌بندی مضامین توجه شده است. تحلیل داده‌های پژوهش منجر به دسته‌بندی 4 مضمون اصلی و 19 مضمون فرعی شد. مضامین اصلی شامل مسائل روان‌شناختی مرتبط با راهبران آموزشی (ترس از مواجهه شدن با راهبر و ...)، نقاط ضعف راهبران آموزشی (فقدان آشنایی مناسب راهبران با ویژگی‌های مناطق روستایی و عشایری و ...)، نقاط مثبت راهبران آموزشی (کمک به ارتقای شایستگی حرفه‌ای معلمان کم‌تجربه و ...) و بایسته‌های حرفه‌ای و اخلاقی راهبران آموزشی (عدم التقاط وظایف کارکردی راهبر با سایر عوامل مدرسه و ...) است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد عواملی چون وجود ابهام در چرایی و چگونگی نقش راهبران آموزشی زمینه‌های بروز کاستی‌هایی را در سیاست آموزشی مذکور به همراه داشته است. متناظر با یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود که مسئولین با برطرف سازی نقاط ضعف سیاست راهبران آموزشی و تربیتی، انتخاب افراد مناسب و اطلاع‌رسانی‌های مستمر بر کیفیت این سیاست آموزشی بیفزایند.

analyzing teachers' lived experiences of the conditions governing educational leaders' policies

educational supervision and guidance include various patterns and dimensions and are viewedas efficient and effective tools which can help teachers play an effective role in achieve theirdesired educational results. following the discourse of the necessity of educational supervisionand guidance, iranian education system has paid attention to the policies made by iranianeducational leaders during the recent years, for instance, through focusing on educational,administrative and financial resources of rural, nomadic and border schools with multi-gradeclasses and through training educational leaders who can guide and supervise the process ofteaching and learning in deprived schools. the similarities between educational leaders' plans andgeneral education policies increase the possibility for the implementation and evaluation of theplans. however, a review of the relevant studies can indicate that little feedback has been receivedfrom teachers, who are deeply involved in the implementation of educational leaders' policies.indeed, a review of the previous literature can reveal that no research has been conducted toinvestigate teachers' viewpoints about the educational leaders' policies. some previous studieshave only sought educational leader' opinions about their impacts on educational processes andteacher performance. most of these studies, however, neglect teachers and their roles in theteaching process. the present study, therefore, is an attempt to cover this issue through examiningthe strengths and weaknesses of educational leaders' policies from the perspective of teachers, whocan help educational leaders improve their policies. a qualitative approach to research and aphenomenological method were used in order to cconduct this study. the study participants wereselected from among rural, nomadic and multi-grade primary school teachers in the east azerbaijan province, iran, and by using purposive sampling. accordingly, 13 teachers, eight malesand five females, with at least two years of working experience in rural areas and multi-gradeclasses, who were interested in taking part in the present study, were included in the study. theparticipanmts were then semistructurally interviewed and the data was recorded.