طراحی الگوی زیبایی‌شناسی فیزیکی در فضاهای آموزشی و تبیین مدل خلاقیت دانش‌آموزان مقطع ابتدایی: مطالعه‌ای ترکیبی

هدف پژوهش حاضر، فهم مولفه‌های فیزیکی زیبایی‌شناسی در فضاهای آموزشی از دیدگاه دانش‌آموزان و تببین مدل  خلاقیت دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بر اساس مولفه‌های فیزیکی زیبایی شناسی است. طرح پژوهش، ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی بود. روش پژوهش در بخش کیفی پدیدارشناسی توصیفی هوسرلی بود. مشارکت کنندگان این بخش15 نفر از دانش آموزان کلاس پنجم و ششم مدارس ابتدایی شهرستان شیراز بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش معیار و بر اساس اشباع نظری انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختمند بود. بر اساس یافته های پژوهش، ادراک فیزیکی زیبایی‌شناسی از فضاهای آموزشی در قالب؛ 14 مضمون پایه (رنگ، نور، پنجره، پرده، شکل و اندازه کلاس، جنس دیوار و کف، چیدمان، فضای سبز، دیوارها، حیاط، بوفه، آبخوری و سرویس بهداشتی)، 4 مضمون سازمان دهنده (محرکات دیداری، فیزیک کلاس، فضای باز و تجهیزات) و یک مضمون فراگیر طراحی گردید. در ادامه، الگوی زیبایی‌شناسی فیزیکی از فضاهای آموزشی در قالب یک ابزار برای استفاده در تحلیل بخش کمّی آماده شد. روش تحقیق بخش کمّی همبستگی بود و جهت انتخاب نمونه مطالعه در بخش کمی نیز از روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شد. شرکت کنندگان این پژوهش 191 نفر دانش آموز دختر و پسر پایه پنجم و ششم ابتدایی شهرستان شیراز بودند. برای گردآوری اطلاعات در این بخش از دو ابزار، مقیاس محقق ساخته ادراک فیزیکی زیبایی شناسی از فضاهای آموزشی برگرفته از بخش کیفی پژوهش و آزمون خلاقیت تصویری تورنس فرم الف استفاده شد و پس از تایید پایایی و روایی ابزار پژوهش، سوالات پژوهش تحلیل گردیدند. نتایج تحلیل‌های آماری حاکی از آن بود که در ابعاد محرکات دیداری و فضای باز با خلاقیت همبستگی و رابطه معناداری مشاهده گردید همچنین مقایسۀ ضرایب بتا نشان داد که درمیان ابعاد محرکات دیداری، فیزیک کلاس، فضای باز و تجهیزات، تنها بعد محرکات دیداری پیش بینی کننده مثبت و معنادار خلاقیت می‌باشد و بقیۀ ابعاد نقش پیش‌بینی کننده معناداری نداشتند. .بر اساس تحقیق انجام شده توجه به ایجاد زمینه خلاقیت در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی از طریق اهمیت دادن به مولفه‌های فیزیکی زیبایی‌شناسی در فضای آموزشی حائز اهمیت است.

designing a model of physical aesthetics in educational spaces and explaining the creativity model of elementary students: a mix method approach

introduction learning environments, as a set of structural and psychological components,play a crucial role in students' learning, satisfaction, belonging, and thinking (gutter, 2010; mcneil & borg, 2018). various studies have shown that humanbeings, especially children of school age, usually spend more than half of theirtime at school and outside home, and thus the physical environment of schoolinfluences their growth, experience of the world, and learning (marquse,roque, ferreira & pitarma, 2018). galewska-kustra (2016) found that quietand peaceful places, separate from crowded parts, of school can positivelyaffect student creativity. warner and myers (2010) reported that light colordecoration, physical activity resources, furniture, classroom size, and visualand sensory stimuli have positive effects on student creativity. in yet anotherresearch, gallan (2010) observed that if visual and auditory stimuli are efficiently used in teaching, learning in cyberspace can develop studentcreativity. therefore, it is vital to pay attention to the physical aesthetics in theeducational space and its effect on student creativity. to the presentresearchers' knowledge, despite many studies on the importance of physicalspace and physical components for students' cognitive development, learning,and creative thinking, no study has been done on students' perceptions of theaesthetic components of physical learning environments. therefore, this studyis an attempt to investigate elementary students' perceptions of the aestheticcomponents of physical learning environments and also the effects of learningenvironment on students' creative thinking by adopting a mixed methodsapproach. in line with this, the qualitative phase of this study involvedunderstanding students' viewpoints concerning components of physicalaesthetics in educational spaces. the quantitative phase, too, was an attemptto investigating the relationship between components of physical aesthetics oflearning environments and student creativity.