مطالعه چگونگی «آموزش شهروندی» در برنامه‌ی درسی: سنتز پژوهی مطالعات انجام شده در دو دهه‌ی اخیر

هدف این پژوهش سنتز پژوهی چند مورد از پژوهش هایی است که حول موضوع آموزش شهروندی در برنامه های درسی در کشورهای مختلف انجام شده است. برای این منظور با استفاده از روش سنتز پژوهی، تحقیقات انجام شده در سطح بین الملل، در خصوص میزان توجه و اختصاص مفاهیم مربوط به آموزش شهروندی در برنامه های درسی، به‌صورت نظام‌مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته‌بندی شده‌اند. در مرحله غربالگری، 11 پژوهشی که این ویژگی‌ها را داشته‌اند، انتخاب و ترکیبی از یافته‌های آنها بر اساس اصول تلفیق، بازاندیشی و بازآرایی داده‌ها، ارائه شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که عوامل مهم محیطی که در ساختار کلی برنامه‌های درسی آموزش شهروندی به آن پرداخته شده عبارت از سنت تاریخی؛ موقعیت جغرافیایی؛ ساختار اجتماعیسیاسی؛ سیستم اقتصادی و روندهای جهانی است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که آموزش شهروندی در برنامه‌های درسی برخی از کشورها، مبتنی بر بیان ارزش‌های فرهنگی جزئی و همچنین قوانین ملی و در برخی دیگر حالت خنثی نسبت به ارزش‌ها داشته‌اند. نهایتاً اینکه نتایج بیانگر آن است که آموزش شهروندی در برنامه‌های درسی، از سه لایه تشکیل می‌شود: آموزش در مورد شهروندی؛ آموزش از طریق شهروندی و آموزش برای شهروندی.

A Study of “Citizenship Education” on the Curriculum: Research Synthesis of the Relative Studies in two Recent Decades

The purpose of this research is to synthesize a number of studies that focus on citizenship education in curriculum in different countries. To this end, international research studies have been systematically selected, structured, and categorized using the method of Researchsynthesis, international studies on the amount of attention and allocation of concepts related to citizenship education in curriculum. At the screening stage, 11 studies that have these features have been selected and synthesized from their findings based on the principles of data integration, rethinking and rearrangement. The results of the research show that the important environmental factors that have been addressed in the overall structure of citizenship education curricula are historical traditions, geographic location, sociopolitical structure, economic system and global trends. Another part of the results is that citizenship education in the curriculum of some countries is based on the expression of minor cultural values, as well as national laws, and in others, they are neutral to values. Finally, the results indicate that citizenship education in the curriculum consists of three layers: education about citizenship; education through citizenship and education for citizenship.