ارزیابی سواد زیست‌محیطی دانش‌آموزان و چالش‌های اجرایی آموزش محیط‌ زیست در مدارس متوسطه

هدف اصلی پژوهش حاضر به‌عنوان یک مطالعه توصیفی-پیمایشی ارزیابی سواد زیست‌محیطی دانش‌آموزان مقطع متوسطه و بررسی مشکلات اجرایی آموزش محیط ‌زیست از دیدگاه دبیران بود. جامعه‌ آماری تحقیق شامل کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستانی و هنرستانی در منطقه لنجان استان اصفهان در سال تحصیلی 96-1395 برابر با 8920 نفر و نیز دبیران مدارس متوسطه برابر 615 نفر بود. تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران انجام شد. حجم نمونه آماری دانش‌آموزان 1067 و حجم نمونه دبیران برابر با 147 نفر محاسبه گردید. برای نمونه‌گیری از روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شد. جهت گردآوری داده‌ها از یک پرسش نامه محقق‌ساخته ویژه دانش‌آموزان و نیز یک پرسشنامه محقق‌ساخته ویژه دبیران و برای تجزیه وتحلیل داده‌ها از تحلیل‌های عاملی اکتشافی و تاییدی و نیز آزمون مقایسه‌ای تک‌نمونه‌ای، مقایسه گروه‌های مستقل و تحلیل واریانس یک‌راهه استفاده شد. یافته‌های حاصل از این تحقیق نشان داد که دانش‌آموزان مقطع متوسطه اگرچه در بعد عاطفی سواد زیست‌محیطی دارای وضعیت مناسبی هستند ولی به لحاظ شناخت زیست‌محیطی و نیز مهارت‌ها و عملکردهای مربوط به آن از شرایط و شاخص‌های لازم برخوردار نیستند. به‌علاوه، این پژوهش نشان داد که مهم‌ترین مشکلات اجرایی مدارس متوسطه در حوزه آموزش محیط‌ زیست فقدان تجهیزات لازم، کمبود زمان و عدم وجود ارتباط و تعامل مراکز آموزشی با نهادها و مراکز زیست‌محیطی جامعه می‌باشد.

Assessment of Environmental Literacy of Students and operational challenges of Environmental Education in Secondary Education

With attention to importance of environmental problems, the main objective of the present study was to assess the environmental literacy of secondary students and problems of environmental education from the viewpoint of teachers. The statistical population this study consisted of all high school students in Lenjan in Isfahan province in the academic year of 136596 (8920) and 615 high school teachers. The sample size was determined using the Cochran formula. The sample size of the students was 1067 and the sample size of teachers was 147. A multistage cluster method was used for sampling. Data were collected by two researchermade questionnaires. The results and findings of this research showed that high school students in affective domain have required environmental literacy, but in cognitive and performance domains they have not required knowledge and skill. In addition, this study showed that the most important practical problems of the environmental education were the lack of facilities, instructional time, and the lack of communication and interaction of schools with external environmental centers. Obviously, the proper performance of the educational system in the environmental education curriculum requires that these problems and challenges be resolved.