>
Fa   |   Ar   |   En
   تبیین مفهوم برنامه درسی سایه در نظام آموزشی ایران  
   
نویسنده بازدارقمچی قیه مرتضی ,فتحی واجارگاه کورش ,عارفی محبوبه ,فراستخواه مقصود
منبع پژوهش هاي برنامه درسي - 1397 - دوره : 8 - شماره : 2 - صفحه:245 -275
چکیده    ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺳﺎﻳﻪ در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ. روﻳﻜﺮد ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻛﻴﻔﻲ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻛﻠﻲ ﭘﮋوﻫﺶ، در اﺑﺘﺪا ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎﻳﻪ در ﺣﻮزهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻢ ﺑﺸﺮی ﻣﺜﻞ اﻗﺘﺼﺎد، ﺳﻴﺎﺳﺖ، ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ، ﻣﺘﻮن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻮزهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮرﺳﻲ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺑﺮای آن ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ. در ﻓﺎز ﺑﻌﺪی ﭘﮋوﻫﺶ، دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ و ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ،ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺣﻮزه ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه و ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻨﺎی ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﭘﮋوﻫﺶ، و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺳﺎﻳﻪ، ﺑﺎ 10 ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﺧﺒﺮه در اﻳﻦ ﺣﻮزهﻫﺎ، ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ، ﺑﻪ روش ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻀﻤﻮﻧﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻪ ﻣﻀﻤﻮن اﺻﻠﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﭼﺮاﻳﻲ،ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و ﭼﻴﺴﺘﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺳﺎﻳﻪ ﻳﺎ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، وﻳﮋﮔﻲ اﺻﻠﻲ »ﺳﺎﻳﻪ« ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻣﺮﺟﻊ ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ. ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺳﺎﻳﻪ را ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ﻛﻪ از ﺳﻮی داﻧﺶآﻣﻮزان، ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﻣﺪﻳﺮان و در ﻣﺪارس اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺗﻀﺎد ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ رﺳﻤﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺳﺎﻳﻪ، آﻣﻮﺧﺘﻪﻫﺎ و ﻳﺎدﮔﻴﺮیﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻼً وﺟﻮد دارد، ﻫﺮﭼﻨﺪ از ﺳﻮی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ رﺳﻤﻲ ﻣﺸﺮوع ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد، داﻧﺶآﻣﻮزان و ﻣﻌﻠﻤﺎن در دﻓﺎع از آن اﺑﺎﻳﻲ ﻧﺪارﻧﺪ.
کلیدواژه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺳﺎﻳﻪ، دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺘﻘﺎدی، ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ
آدرس دانشگاه شهید بهشتی تهران, ایران, دانشگاه شهید بهشتی تهران, دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی, ایران, دانشگاه شهید بهشتی تهران, دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی, ایران, موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی تهران, ایران
پست الکترونیکی m_farasatkhah@irphe.ir
 
   Explaining the Concept of Shadow Curriculum in Educational System of Iran  
   
Authors Fathi Vajargah Kourosh ,Farasatkhah Magsood ,Arefi Mahbobeh ,Bazdar Morteza
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved