تاثیر عوامل ساختاری بر ارتباطات علمی و تولیدات علمی دانشگاه‌های ایران

مقدمه: ارتباطات علمی یکی از مفاهیم اساسی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی است که مورد توجه دانشگاه‌ها بوده و نقش مهمی در توسعه علمی دارد. موضوع ارتباطات علمی دامنه گسترده‌ای را شامل می‌شود به نظر می‌رسد عواملی چندی می‌تواند بر آن موثر باشد که در این میان شایسته بررسی هستند. از این رو پژوهش حاضر به شناسایی عوامل اثرگذار ساختاری بر ارتباطات و تولیدات علمی اعضای هیات علمی در دانشگاه‌های ایران می پردازد. روش‌شناسی: روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیات علمی دانشگاه‌های کشور است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب و پس از غربال‌گری داده‌ها بر روی پرسشنامه‌ها تعداد 378 نفر به‌عنوان حجم نمونه مشخص گردید. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. جهت روایی صوری پرسشنامه ابتدا آن را در اختیار 25 نفر از اعضای هیات علمی صاحب نظر قرار گرفت و بر پایه نظر آنان، همچنین بر پایه نتایج حاصل از تحلیل عاملی تعدادی از گویه‌ها و مولفه‌های پرسشنامه حذف یا ادغام شد سپس پرسشنامه نهایی تدوین گردید. نتایج آلفای کرونباخ بدست آمده متغیرهای وضعیت ارتباطات علمی برابر با 804/0 و متغیرهای عوامل ساختاری برابر با 819/0 بود که حاکی از پایایی مطلوبی این ابزار می‌باشد. سپس بر پایه ماتریس ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به تحلیل داده‌ها و مدل پرداخته شد. یافته‌ها: بررسی آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد متغیر نظام‌های مالی و بودجه و نظام پاداش با اطمینان 95 درصد با ارتباطات علمی رابطه معناداری وجود ندارند ولی متغیرهای ساختار سازمانی، راهبرد سازمانی، انجمن‌های علمی و نظام فناوری با اطمینان 99 درصد با ارتباطات علمی به صورت مستقیم (مثبت) رابطه معناداری دارند. بررسی رگرسیون چندگانه نشان داد که ساختار سازمانی و انجمن‌های علمی می‌توانند واریانس ارتباطات علمی را به‌صورت معناداری تبیین کنند ولی متغیرهای نظام مالی و بودجه، نظام پاداش، راهبرد سازمانی و نظام فناوری سهمی در این پژوهش نداشتند. همچنین بر پایه یافته‌های پژوهش بین ارتباطات علمی به‌عنوان متغیر میانجی با تولیدات علمی به‌عنوان متغیر ملاک رابطه معناداری به دست آمد و از نظر آماری می‌تواند واریانس تولیدات علمی را به‌صورت معناداری تبیین کند. همچنین یافته‌ها حاکی از برازش مطلوب مدل پیشنهادی بود. بحث و نتیجه‌گیری: در این پژوهش تلاش شد تا عوامل ساختاری موثر بر ارتباطات علمی و تولیدات علمی اعضای هیات علمی دانشگاه‌های کشور مورد بررسی قرار گیرد. نتایج به دست آمده از تحلیل داده‌ها نمایانگر آن است که برای اینکه بتوان ارتباطات علمی را در دانشگاه‌های کشور به‌طور موفقیت‌آمیز اجرا کرد باید به شاخص‌های زیادی توجه داشت. همچنین توجه به عوامل ساختاری راهبردهای مناسبی برای موفقیت و پیاده سازی ارتباطات علمی در دانشگاه را مهیا می‌سازد. بنابراین مشارکت کلیه افراد جامعه علمی بالاخص مدیران نظام آموزش عالی برای ارتباطات علمی توجه خاصی را می‌طلبد.

The Structural Factors Affecting the Scholarly Communication and Scientfic Products in Iran’s Universities

INTRODOCTION: Scholarly communication is one of the basic notions in knowledge and information science which has had a great appeal in academic circles and plays a major role in scientific programs. It includes a broad range and it is affected by different factors which are worth studying. The present study was an attempt to investigate the structural factors affecting the communication and scientific production of faculty members of Iranian universities .METHODOLOGY: The research method is an applied analytical one. The statistical population included the faculty members working in all universities of Iran. The population was sampled based on Krejcie and Morgan Table using stratified sampling. After administering the researchermade questionnaires, 378 participants were selected. Before developing the scale, the content validly of the sale was established by 25 Ph.D. holders expert in the field. Some items were modified based on the factor analysis. The Cronbach Alpha results for the variable of scholarly communication was .804 and for the structural factor .819 indicating the acceptable reliability of the instrument. The data were analyzed based on multiple regression analysis using Amos and SPSS 21. FINDINGS: Pearson correlation indicted that there is no significant relationship between the financial system variable and the reward system; however, there is a significant relationship between organizational structure and strategy, scientific committee, and technological system. The multiple regression analysis showed that the structural factors, the scientific society, and the organizational structure can statistically explain the variance of scholarly communication. However, the variables of budgeting systems, reward systems, organizational strategy and technology were not statistically significant. Furthermore, findings showed that there is a significant relationship between the scholarly communication as the intervening variable and the scientific products as the criterion variable. In addition, the scholarly communication can explain the variance of the scientific production. CONCLUSION: The present study investigated the structural factors affecting the scholarly communication and scientific production of faculty members of Iranian universities. The findings suggest that to have a successful implementation of scholarly communication in the country various indexes should be taken into consideration. Accordingly, the participation of the scientific community needs specific communication.