بررسی فرایندهای واژه‌گزینی اصطلاح‌ها و واژگان تخصصی حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی

هدف: از آنجا که واژگان تخصصی حوزه‌های مختلف دانش ابزار انتقال مفاهیم آن حوزه به شمار می‌روند، انتخاب آن‌ها بایستی بر اساس اصول و ضوابط واژه‌گزینی مناسب باشد. به همین دلیل معادل‌یابی از حساسیت خاصی برخوردار است. بدیهی است با انتخاب درست واژگان تخصصی، به نشر دانش و تبدیل زبان فارسی به زبان بومی علم نیز کمک می‌شود. پژوهش حاضر در راستای پاسخگویی به این نیاز مهم، در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی انجام شده است. روش: این پژوهش توصیفی است و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. بدین منظور 1510 واژه تخصصی فارسی حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی به‌صورت مقابله‌ای با معادل‌های انگلیسی خود مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن است که فرایندهای واژه‌گزینی زبان فارسی در این حوزه را گروه نحوی با 21/77 درصد، واژه‌سازی با 14/18درصد، وام‌گیری با 98/2 درصد و بالاخره هم‌پایگی با 58/1 درصد تشکیل می‌دهد و اختصارسازی سهم اندکی در واژه‌سازی فارسی دارد. همچنین مشاهده گردید که حشو در معادل‌یابی، عدم توجه به هسته و وابسته واژگانی، عدم توجه به خوشه واژگانی، گرده‌برداری افراطی، و ... از عمده ایرادهای صرفی و معنایی در فرایند واژه‌سازی فارسی در این حوزه می‌باشند.

A Morphological and Semantic Analysis of Librarianship and Information Science Terminology

Purpose: Persian language is the target language which imports scientific and technical words from English. Technical words are imported into Persian through borrowing, loan translations and other Persian wordformation processes. By adopting a morphological and semantic framework, the present study sought to determine the morphological and semantic problems of Persian technical terms in librarianship and information science. Methodology: This descriptivecomparative study is conducted through content analysis. 1510 Persian technical terms were compared to their English equivalents. The sample data of the study were extracted from "Vocabulary of Information & Librarianship " by Abolfazl Hashemi. Findings: The results showed that Persian technical terms of librarianship and information science were made by the processes of syntactic groups (77/21%), derivation and compounding (18/14%), borrowing (2/98%), and finally conjunction. Clipping, acronymy, and abbreviation are not common in Persian. Some Persian technical terms of librarianship and information science suffer from duplicate redundant surface forms, ignoring lexical dependencies, ignoring lexical clusters, extreme loantranslation, deviation from Persian grammar, use of definitions rather than equivalents, missing the emotive sense of lexical items, use of long lexical forms, mismatch of word form and meaning, and ignoring equivalents approved by the Academy of Persian Language and Literature.