روابط پیدا و پنهان پژوهش‌های سازماندهی دانش در جهان: تحلیل هم‌استنادی

مقدمه: سازماندهی دانش از مباحث قدیمی و اساسی کتابداری و اطلاع‏رسانی به‌شمار می‌رود. هدف پژوهش حاضر آشکارسازی روابط پیدا و پنهان پژوهشگران سازمان‏دهی دانش در جهان است.روش‌شناسی: نوع پژوهش کاربردی است که با رویکرد علم‌سنجی و با روش تحلیل هم‏‌استنادی انجام‌شده است. رکوردهای پژوهش بر مبنای کلیه مقاله‌های دو مجله سازماندهی دانش و فصلنامه فهرست‌نویسی و رده‌بندی و کلیدواژه‌های مرتبط با قلمرو سازماندهی دانش نمایه شده در وبگاه علم در سال‌های 1900 تا 2019 گردآوری‌شده است. در نهایت 17950 رکورد به‌صورت کامل همراه با ماخذ با فرمت plain text  موردبررسی قرار گرفت. تعداد کل استنادها 360143 بود. در این پژوهش، نویسندگانی که 130 استناد و بیشتر دریافت کرده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند که تعداد این افراد 178 نفر بود. به‌منظور ترسیم شبکه هم‌استنادی از ماتریس 178 در 178 استفاده و شبکه هم‌استنادی نویسندگان ترسیم شد. در ادامه ماتریس متقارن ایجادشده به ماتریس همبستگی تبدیل شد. برای ترسیم ماتریس از نرم‌افزار بیب اکسل، برای تحلیل شبکه‌های هم‌استنادی از نرم‌افزار یو‌سی‌آی‌نت، برای ترسیم شبکه هم‌استنادی از نرم‌افزار ووز ویور، برای ترسیم نمودار دندروگرام از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس و برای ترسیم نمودار راهبردی نیز از نرم‌افزار اکسل استفاده گردید.یافته‌ها: یورلند پرتالیف‌ترین و سالتون پراستنادترین پژوهشگر سازماندهی دانش در جهان هستند. هم‌چنین زوج روبرتسون و سالتون دارای بیشترین هم‌استنادی است. ساختار فکری سازماندهی دانش از یازده خوشه اصلی تشکیل‌شده است. بزرگ‌ترین خوشه (خوشه چهارم) شامل سی‌وشش پژوهشگر است که به موضوع بازیابی اطلاعات پرداخته است. پس‌ازآن، خوشه نخست با سی‌وپنج نویسنده است که با موضوع رفتار اطلاع‌یابی بازیابی اطلاعات آمده است. خوشه‌های ده و یازده نیز هرکدام دارای هجده پژوهشگر است که به موضوع‌های فهرست‌نویسی و رده‌بندی و سازماندهی دانش پرداخته‌اند. خوشه نه با هفت نویسنده کوچک‌ترین خوشه است که به موضوع علم‌سنجی پرداخته است. خوشه‌های ترکیبی، علم‌سنجی، هستی‌شناسی و فهرست‌نویسی و رده‌بندی دارای بالاترین تراکم و خوشه‌های بازیابی اطلاعات و سازماندهی دانش دارای بالاترین مرکزیت هستند.نتیجه‌: ایجاد پیوند هم استنادی میان نویسندگان سازماندهی دانش، نشان‌دهنده ارتباط فکری میان نویسندگان این قلمرو است. همه نویسندگان پرانتشار سازماندهی دانش، لزوماً جزء نویسندگان پراستناد محسوب نمی‌شوند. موضوع‌های بازیابی اطلاعات، رفتار اطلاع‌یابی و سازماندهی دانش نقش پررنگی در پژوهش‌های سازماندهی دانش دارند. نویسندگان پرانتشار و پراستناد، حضور موثرتری در نقشه علمی هم استنادی دارند. تحلیل هم استنادی نویسندگان، می‌تواند مهم‌ترین نویسندگان و روابط بین آن‌ها را نمایش دهد. از این تحلیل‌ها می‌توان در سیاست‌گذاری‌های کلان بهره برد.

Known and Hidden Relationships of Knowledge Organization Research in the World: a Co Citation Analysis

Introduction: Knowledge organization is one of the old and basic topics of knowledge and information science. The aim of this study is to conduct a scientific mapping of knowledge organization based on author cocitation analysis.Methodology: The type of research was applied by the citation analysis method. The research records are compiled based on all articles in the two journals of Knowledge Organization and Cataloging and Classification Quarterly and keywords related to the field of knowledge organization indexed in Web of Science database from 1900 to 2019. Finally, 17,950 records were analyzed in full with plain text format. The total number of citations was 360143. In this study, cuts were made for authors who received 130 citations and more, numbering 178; therefore, a 178 by 178 matrix was used to draw the cocitation network and the authors’ cocitation network was drawn. Then the created symmetric matrix was transformed into a correlation matrix. To draw a matrix BibExcel software, to analyze cocitation networks UCINET software, to draw cocitation grid VOSviewer software, to draw a dendrogram diagram SPSS software and to draw a strategic chart Excel software were used.Findings: The findings show that Horland was highly productive and Salton has highly cited articles in the field of knowledge organization. Robertson and Salton also have the most cocitations in this area. The intellectual structure of the field of knowledge organization consists of 11 main clusters. The largest cluster (cluster 4) consists of 36 researchers dedicated to information retrieval. After that, cluster 1 with 35 authors, which is in the subject of seeking behaviorinformation retrieval. Categories 10 and 11 also have 18 researchers each, covering topics such as cataloging and classification, and knowledge organization. Cluster 9, with seven authors is the smallest cluster that deals with the subject of scientometrics. Combined clusters, scientometrics, ontology, and cataloging and classification have the highest density. Information retrieval and knowledge organization clusters also have the highest centrality.Conclusion: The creation of a cocitation network among the authors of the knowledge organization shows the intellectual connection between the authors. Not all prolific writers in this field are necessarily wellknown authors. Issues of information retrieval, information behavior, and knowledge organization play an important role in knowledge organization research. Highly productive and high cited authors also cite a more effective presence on the scientific map. The cocitation analysis of the authors can show the most influential authors and the relationships between them. These analyzes can be used in macropolicies and policymaking.