تاثیر شیوع همه‌گیری کووید-19 بر خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی و موانع ارائه خدمات: کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های سطح یک کشور

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی تاثیر شیوع بیماری همه‌گیر کووید-19 بر خدمات کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های سطح یک کشور و نیز موانع پیش‌روی آنها بود.روش‌شناسی: پژوهش حاضر کیفی است و جمع‌آوری ‌داده‌ها از طریق مصاحبه تلفنی و آنلاین با مدیران کتابخانه‌های مرکزی یا معاونان سیزده کتابخانه دانشگاهی سطح یک کشور انجام شد. مصاحبه‌ها با نرم‌افزار کال‌ایکس ضبط گردید. محتوای مصاحبه‌ها با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا تجزیه‌وتحلیل و کدگذاری شد و تعداد 120 کد اولیه شناسایی شد که به تاثیرات و موانع کووید-19 پرداخته بودند.یافته‌ها: تقریباً همه کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های مورد مطالعه، خدمات حضوری خود را در دوره شیوع کووید-19 محدود کرده و سعی در افزایش خدمات دیجیتال و از راه دور داشتند. بحث سرعت پایین اینترنت و پهنای باند از جمله مشکلات ‌عمده‌ای بود که ارائه خدمات غیرحضوری در کتابخانه‌ها را با مشکل مواجه می‌کرد. از دیگر موانع مهم می‌توان به مسئله مالکیت معنوی آثار فارسی و نبود چارچوب مشخص برای بهره‌برداری از فرمت دیجیتال این منابع در سطح کلان کشور، مشکلات بودجه، نبود پروتکل‌های مشخص جهت ارسال پستی منابع فیزیکی و ... اشاره نمود.نتیجه‌ گیری: تبدیل به فرصت شدن کووید-19، نهادینه شدن دورکاری برای ‌سازمان‌ها، تسهیل فرایند بوروکراسی خریدهای ضروری کتابخانه‌، پذیرش تغییر و ... از جمله موارد متاثر از شیوع بیماری همه‌گیر کووید-19 بر خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی مورد مطالعه بود.

The Barriers and Effects of the Covid-19 Pandemic on University Library Services in the First Grade Universities’ Central Libraries in Iran

Introduction: The purpose of this study was to explore the barriers to and effects of the Covid19 pandemic on the services of central libraries of the first grade Iranian universities.Methodology: The research method was qualitative and data collection was done through telephone and online interviews with central library managers or assistants of 13 first grade university libraries. The interview recordings were transcribed with CallX software. The content of the interviews was analyzed and coded using MaxQDA software and led to the extraction of 120 initial codes that discussed the effects and barriers of Covid19.Findings: Almost all central libraries of the studied universities limited their inperson services during the Covid19 pandemic and tried to increase digital and remote services. The main problem in the online services of the central libraries was low internet speed and bandwidth that made it difficult to provide online services in libraries. Other important barriers included the issue of intellectual property of Persian resources and the lack of a clear framework for exploiting the digital format of these resources at the national level as well as budget problems and lack of specific protocols for sending physical resources via mail, etc.Conclusion: Converting Covid19 as an opportunity, institutionalizing teleworking for organizations, facilitating the bureaucratic process of essential library purchases, and accepting the change are among the cases affected by the Covid19 pandemic.