شناسایی و تحلیل راهبردی عوامل و موانع کاربست مهارت های ارتباطی در بین کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان

مقدمه: کتابداران کتابخانه های عمومی درصددند تا اطلاعات گوناگون را به طور مفید و موثر به طیف عظیمی از مردم ارائه دهند. به دلیل لزوم ارتباط میان کتابداران با انبوه اعضای بالقوه و بالفعل، پرداختن به مسئله‌ مهارت‌های ارتباطی بیش‌ازپیش اهمیت پیدا می‌کند. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل راهبردی عوامل و موانع موثر در به‌کارگیری مهارت‌های ارتباطی مدیران و کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان می باشد. روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و نحوه گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی و پیمایشی است که با کاربرد مدل swot به انجام رسیده است. جامعه پژوهش شامل تمامی مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به تعداد 381 نفر است که پس از توزیع پرسش‌نامه، تعداد 277 مورد عودت داده شد. ابزار مورد استفاده، پرسش‌نامه محقق‌ساخته‌ای است که با مطالعه پیشینه و ادبیات موضوع طراحی شده است. برای تحلیل یافته‌ها از روش‌های مختلف آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: این پژوهش نتایجی را در 7 بعد از عوامل درونی شامل پذیرش و اعتماد، ارتباطات غیرکلامی و زبان بدن، ویژگی‌های شغلی، صداقت، همدلی و همدردی، کمیت و کیفیت ارتباط، شکایت و خشم، تلاش‌های فردی، به‌عنوان نقاط قوت و ضعف کاربست مهارت‌های ارتباطی؛ و 5 بعد از عوامل بیرونی شامل اجتماع و محیط، نگرش های مدیریتی، آموزش و نظام ارتقاء، به‌عنوان فرصت‌ها و تهدیدهای کاربست مهارت‌های ارتباطی که کتابداران برای کاربست مهارت‌های ارتباطی با آن مواجه‌ هستند ارائه می‌دهد. از مجموع 36 مولفه‌ای که در 7 بُعد از عوامل درونی، به‌عنوان نقاط قوت و ضعف، مورد بررسی قرار گرفت، 6 نقطه قوت و 8 نقطه ضعف مشاهده، و 22 عامل باقی‌مانده در وضعیت متوسط قرار داشتند که میانگین 2.986 به‌دست می‌آید. همچنین از 21 عامل مورد بررسی در 5 بعد از عوامل بیرونی، با 2 فرصت مواجه، و با 15 تهدید روبه رو هستند و 4 عامل دیگر نیز وضعیت متوسطی را دارا هستند و میانگین 2.296 برای عوامل بیرونی به‌دست آمد. نتیجه‌: نتایج نشان می‌دهد که وضعیت مهارت‌های ارتباطی در میان مدیران و کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان در وضعیت «نسبتاً مطلوبی» قرار دارد. لذا شایسته است تا با استفاده از نقاط قوت، نقاط ضعف پوشش داده شود و با بهره گیری از فرصت‌ها، بر تهدیدها غلبه نمود. در این راستا، لذا مدیران و برنامه‌ریزان کتابخانه‌های عمومی باید با برگزاری دوره‌های آموزشیِ حضوری و مجازی، تدوین برنامه‌های آموزشی مستمر، تنظیم نظام‌نامه‌ ارتقاء بر اساس مهارت‌های ارتباطی، در کنار اقناع‌سازی کتابداران با بهبود وضعیت حقوق و مزایا، درصدد افزایش مهارت‌های ارتباطی آن‌ها برآیند تا در ادامه بتوان شاهد رشد کمیت و کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی باشیم.

Strategic Identification and Analysis of Factors and Obstacles in the Application of Communication Skills among Librarians of Khuzestan’s Public Libraries

Introduction: Librarians in public libraries are trying to effectively disseminate diverse information to a wide range of people. Since librarians interact with a large number of potential and actual members, it is more important to address the issue of communication skills. Therefore, the purpose of this study is to do a strategic analysis of effective factors and barriers in applying communication skills among managers and librarians of Khuzestan’s public libraries. Methodology: The study is applied one and in terms of nature and method of data collection is a descriptive survey and was done using SWOT model. The research population consisted of 381 managers and librarians of Khuzestan’s public libraries. After distributing the questionnaire, 277 items were returned. The tool used was a researchermade questionnaire designed with a review of the literature. Different methods of descriptive statistics were used to analyze data. Findings: The results indicated that seven dimensions of internal factors including acceptance and trust, nonverbal communication and body language, job properties, honesty, empathy and sympathy, quantity and quality of communication, complain and anger, individual effort, as strengths and weaknesses of applying skills communicational; 5 dimensions of external factors including community and environment, managerial attitudes, training and promotion system are opportunities and threats that the librarians face in applying communication skills. Out of 36 components that were evaluated as strengths and weaknesses in 7 dimensions of internal factors, 6 components of strengths and 8 components of weaknesses were identified and the remaining 22 components were in the average condition and the mean rate was 2.986 for internal factors. Also, out of the 21 factors investigated in 5 external factors, there were 2 opportunities and 15 threats and the other 4 were in average condition and the average rate was 2.29 for external factors. Conclusion: The results indicated that communication skills status among managers and librarians of Khuzestan’s public libraries was in a &relatively desirable& state. So, it is worthy that remove weaknesses and take advantage of opportunities to overcome threats. In this way, public library managers and planners should seek to enhance librarians’ communication skills through inperson and online courses, developing continuous training programs, developing a promotion code based on communication skills, along with persuading librarians to improve their salaries and benefits. As librarians’ communication skills increase, we can see the growth in the quantity and quality of public library services.